Ανθρώπινα Δικαιώματα & Εργασία

4. Εργασία για άτομα με νοητική αναπηρία

4.3. Πολιτικές απασχόλησης για άτομα με νοητική υστέρηση

Η ευρωπαϊκή στρατηγική για την αναπηρία 2010-20 (European Disability Strategy 2010–20), 

η οποία εγκρίθηκε το 2010, αναφέρεται άμεσα στην απασχόληση και θέτει ως στόχο να αυξηθεί σημαντικά κατά τα επόμενα έτη ο αριθμός των ατόμων με αναπηρία που εργάζονται στην ανοιχτή αγορά εργασίας στην ΕΕ.

Κατά τα τελευταία έτη αναπτύχθηκε ένα ευρύ φάσμα πολιτικών και πρωτοβουλιών για την προώθηση της απασχόλησης ΑμεΑ. Αυτά περιλαμβάνουν τις υποχρεώσεις ποσοστώσεις απασχόλησης σε εταιρίες και οργανισμούς, φορολογικές ελαφρύνσεις, διευκολύνσεις, προτιμήσεις στις δημόσιες προμήθειες, δικαίωμα σε συνέντευξη, βοήθεια στην προσαρμογή του χώρου εργασίας, κίνητρα εργοδότη, δικαιώματα ευέλικτης εργασίας, αντιστοίχιση θέσεων εργασίας, προσωπική βοήθεια στην εργασία, υποστήριξη στην αυτοαπασχόληση κλπ.

 

Εργασία και Απαιτήσεις ποσοστώσεων

Ο καθορισμός της ποσόστωσης σημαίνει ότι το κράτος καθορίζει έναν ελάχιστο αριθμό θέσεων εργασίας που πρέπει να διασφαλίζουν οι εργοδότες να προσλαμβάνουν άτομα με αναπηρία.

Η πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών διατηρεί κάποια μορφή υποχρέωσης για ποσοστώσεις απασχόλησης όσον αφορά άτομα με νοητική υστέρηση. Αυτές περιλαμβάνουν: Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Κύπρος, Τσεχία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία και Ισπανία. Δεν υπάρχει αποτελεσματικό σύστημα ποσοστώσεων στη Δανία, την Εσθονία, τη Φινλανδία, την Ισλανδία, τη Λετονία, την Ολλανδία, τη Νορβηγία, τη Σουηδία ή το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο Gundersen (2008) εντοπίζει τρία βασικά μοντέλα για τις ποσοστώσεις απασχόλησης αναπηρίας στην Ευρώπη:

• Νομοθετικές συστάσεις

• Νομοθετικές υποχρεώσεις, χωρίς αποτελεσματικές κυρώσεις

• Νομοθετική υποχρέωση που συνοδεύεται από κυρώσεις (σύστημα χορήγησης επιδότησης)

Στο πλαίσιο αυτό, η νομική ύπαρξη συστημάτων ποσοστώσεων δεν αποτελεί εγγύηση για πλήρη εφαρμογή όπως προβλέπεται και υπάρχουν εθνικές διαφορές όσον αφορά τον ορισμό των εργαζομένων με αναπηρία που υπολογίζονται για τις θέσεις των ποσοστώσεων. Αυτό εξαρτάται από τους μηχανισμούς εφαρμογής και επιβολής της δικαστικής απόφασης. Ακόμη και στον δημόσιο τομέα υπήρξαν δυσκολίες στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων εκτέλεσης. Το μέγεθος των εταιρειών που είναι υποχρεωμένες να χρησιμοποιούν ποσοστώσεις και ο αριθμός που πρέπει να χρησιμοποιείται ποικίλλει επίσης μεταξύ των χωρών.