1. Ανθρώπινα Δικαιώματα

Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι βασικά δικαιώματα και ελευθερίες που δικαιούνται όλοι οι πολίτες, ανεξάρτητα από την εθνότητα, το φύλο, την εθνική καταγωγή, τη φυλή, τη θρησκεία και τη γλώσσα.

Τα ανθρώπινα δικαιώματα περιλαμβάνουν ατομικά και πολιτικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στη ζωή, την ατομική ελευθερία και την ελευθερία έκφρασης, καθώς και κοινωνικά, πολιτιστικά και οικονομικά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος συμμετοχής στον πολιτισμό, του δικαιώματος στην τροφή και του δικαιώματος στην εργασία και στην εκπαίδευση. Τα ανθρώπινα δικαιώματα προστατεύονται και διασφαλίζονται  σύμφωνα με διεθνείς συνθήκες (διακηρύξεις) και εθνικούς νόμους.

Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (UDHR) είναι το θεμέλιο του διεθνούς συστήματος προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 10 Δεκεμβρίου 1948. Αυτή η ημέρα εορτάζεται ετησίως ως, η Διεθνής Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Τα 30 άρθρα της UDHR καθορίζουν τα ατομικά, πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα όλων των ανθρώπων,  είναι δε ένα όραμα για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια που ξεπερνά τα πολιτικά όρια και την εξουσία, δεσμεύοντας τις κυβερνήσεις να υποστηρίξουν τα θεμελιώδη δικαιώματα κάθε ατόμου.

Αυτές οι αρχές μας βοηθούν επίσης να ορίσουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα ζητήματα για τα οποία αγωνιζόμαστε αδιάκοπα.

1.1. Ανθρώπινα Δικαιώματα, Ορισμός, Διευκρινίσεις

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟΧΑΣΜΟΥ

 - Θεωρείτε ότι ορισμένα από τα ανθρώπινα δικαιώματά είναι πιο σημαντικά από άλλα; Εάν ναι, σκεφτείτε αν αυτά επηρεάζονται από την ηλικία σας, την οικογενειακή σας κατάσταση, τον τόπο και τον τρόπο που ζείτε.

 - Η εκπαίδευση των ανθρώπων για τα ανθρώπινα δικαιώματά είναι πολύ σημαντική. Πώς και πού ενημερωθήκατε για τα δικαιώματά σας και πώς να τα ασκείτε;

 - Γιατί νομίζετε ότι υπάρχει μια ξεχωριστή Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Παιδιών ή των Ατόμων με Αναπηρία;

 - Πιστεύετε ότι ένα άτομο με αναπηρία που τυγχάνει να είναι άνεργος θα πρέπει να υποστηρίζεται μέσω επιδόματος ανεργίας ή επιδόματος αναπηρίας;

- Είναι συνήθης πρακτική ότι ένα άτομο με αναπηρία αντιμετωπίζεται με επιείκεια στο χώρο εργασίας, δηλαδή αναμένεται από όλους να εργάζεται λιγότερο ή να προσφέρει λιγότερα. Συμφωνείτε με αυτήν την πρακτική και γιατί;

 - Σε κάθε χώρα, εκτός από τις κύριες διεθνείς οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, υπάρχουν και μικρές τοπικές ή εθνικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό.

Περιγράψτε τρεις τέτοιες οργανώσεις στην περιοχή / χώρα σας καθώς και ποια δικαιώματα υπερασπίζονται.

 

Σκοπός

Σκοπός αυτής της θεματικής ενότητας είναι να αποσαφηνίσει το τι είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα και να σκιαγραφήσει  το πεδίο των δικαιωμάτων, την εφαρμογή τους και τις ιδιαιτερότητες τους.

Σκοπεύουμε να επικεντρωθούμε στην ιστορική πορεία και την εξέλιξη ως τις μέρες μας του πεδίου και να δώσουμε «τροφή» για περαιτέρω ανάγνωση και εμβάθυνση.

 

Προσδοκώμενα αποτελέσματα

Με την ολοκλήρωση της μελέτης της παρούσας ενότητας, θα είστε σε θέση να:

·         Γνωρίζετε τι είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα  και να αριθμείτε τα σημαντικότερα από αυτά. Επίσης θα γνωρίζετε μια σειρά θεσμών και διεθνών οργανισμών που εργάζονται για την διασφάλιση των δικαιωμάτων και θα  αναγνωρίζετε περιπτώσεις καταπάτησης των δικαιωμάτων στις πληθυσμιακές ομάδες που συνήθως πλήττονται.

·         Ερμηνεύετε και προλαμβάνετε καταστάσεις καταπάτησης δικαιωμάτων και να ενεργείτε με βάση τον σεβασμό στα δικαιώματα. Θα είστε σε θέση να θέτετε προβληματισμούς και να χρησιμοποιείτε παραδείγματα και ιστορίες διορθώνοντας καταστάσεις καταπάτησης των δικαιωμάτων.

·         Υιοθετείτε πρακτικές αποδοχής και σεβασμού, να αναπαράγετε πρότυπα διασφάλισης των δικαιωμάτων και να μεταφέρετε όλα αυτά πέρα από την πληθυσμιακή ομάδα που σας ενδιαφέρει και σε άλλες ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (π.χ. ηλικιωμένοι, μετανάστες κλπ).

Εισαγωγικές παρατηρήσεις

Το πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι ένα ευρύ, δύσκολο πεδίο το οποίο μεταλλάσσεται και διαμορφώνεται ανάλογα με την εποχή, τον τόπο, τις συνθήκες κλπ. Υπήρξε σαφής δυσκολία για τους συντάκτες του παρόντος κειμένου να οριοθετήσουν ένα πλαίσιο που θα ικανοποιούσε όλο το μέγεθος του πεδίου αλλά και από την άλλη να συμπεριλάβουν όλα εκείνα τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την κατανόηση και την σημαντικότητα του θέματος μας. Σε αυτήν μας την προσπάθεια συμπεριλάβαμε μια σειρά θεμάτων που οδηγούν (από το γενικό στο ειδικό) στην απώτερη στόχευσή μας που είναι τα δικαιώματα του ανθρώπου με αναπηρία και κυρίως εκείνο της εργασίας.

Στην πορεία μας για την συγγραφή μιας παραγράφου διαπιστώναμε συνεχώς ότι κάθε ερώτημα και σημείο που αναφέρεται σε κάποιο ανθρώπινα δικαίωμα σχετίζεται και αναφέρεται και σε πολλά άλλα, γεννώντας νέα ερωτήματα και περαιτέρω μελέτη. Στην ενότητα αυτή θα περιγράψουμε τι είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα, την καταβολή τους, τους διεθνείς οργανισμούς και τις διακηρύξεις.

Σίγουρα στον όποιο μελετητή θα ήθελε να εμβαθύνει περισσότερο στην ιστορία και την θεωρητική προσέγγιση του θέματος θα είναι χρήσιμη μια περαιτέρω μελέτη πηγών κάποιες από τις οποίες αναφέρονται παρακάτω.

Εισαγωγή

Ο  κύλινδρος του Κύρου (6^ος αι. πχ) θεωρείται ο πρώτος καταστατικός χάρτης των δικαιωμάτων του ανθρώπου.  Περιελάμβανε την διασφάλιση δικαιωμάτων  όπως η ανεξιθρησκία, η ελευθερία, η προστασία της φυλετικής καταβολής κλπ , δικαιώματα που ακόμη και σήμερα θεωρούνται υπό αμφισβήτηση σε πολλά μέρη του πλανήτη μας.

 

 

Από τον κύλινδρο του Κύρου έως σήμερα χρειάστηκαν δεκάδες κείμενα, διακηρύξεις και πόλεμοι για να διασφαλιστούν σε ένα βαθμό τον σεβασμό απέναντι στα δικαιώματα. Η «Μεγάλη Χάρτα», η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του ανθρώπου (1789) είναι μεγάλες διαχρονικές  κατακτήσεις και η Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ΟΗΕ το 1948 δείχνει να αποτελεί το επιστέγασμα όλων των αγώνων του ανθρωπίνου είδους για δικαιοσύνη ισότητα κλπ. Η Διακήρυξη αυτή αποτελεί το βασικό θεμελιώδες κείμενο αναφοράς των δικαιωμάτων του ανθρώπου και έχει κυρωθεί από το σύνολο των κρατών μελών του ΟΗΕ.

Από την άλλη όπως αναφέρουμε και παραπάνω τα ανθρώπινα δικαιώματα μεταλλάσσονται, εξελίσσονται και προσαρμόζονται στην ανθρώπινη ζωή και τις ανάγκες της. Στο προοίμιό της η Διακήρυξη του ΟΗΕ, δηλώνει ότι: «Η αδιαφορία και περιφρόνηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων  οδήγησαν σε πράξεις βαρβαρότητας που εξεγείρουν την ανθρώπινη συνείδηση, και η προοπτική ενός κόσμου  όπου οι άνθρωποι θα είναι ελεύθεροι να μιλούν και να πιστεύουν, λυτρωμένοι από τον τρόμο και την αθλιότητα, έχει διακηρυχθεί ως η πιο υψηλή επιδίωξη του ανθρώπου...»

Υπό αυτή την λογική χρειάζεται πάντα η επαγρύπνηση και η ετοιμότητα μας για να διαμορφωθούν και πάλι οι συνθήκες εφαρμογής μιας κοινωνίας που θα προασπίζει τα δικαιώματα του ανθρώπου.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Πριν να διαβάσετε το παρακάτω κείμενο, παρακαλούμε επισκεφθείτε το κανάλι του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο youtube (https://www.youtube.com/user/UNOHCHR) και παρακολουθείστε τυχαία μερικά βίντεο. Τα βίντεο είναι διαθέσιμα στις 6 επίσημες γλώσσες του ΟΗΕ, εναλλακτικά για να βρείτε υλικό στην δική σας γλώσσα, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα https://www.unric.org .

Προσπαθήστε να αναγνωρίσετε 5-10 ανθρώπινα δικαιώματα που αναφέρονται στα σχετικά βίντεο και καταγράψτε τα σε ένα χαρτί.

1.2. Διεθνείς Οργανισμοί και Διακήρυξη

Είναι δύσκολος ο ορισμός του τι είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα  (Human Rights / HR).

Η Wikipedia Τα ορίζει ως «Τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν ηθικές αρχές που θέτουν συγκεκριμένα πρότυπα ανθρώπινης συμπεριφοράς και συνήθως προστατεύονται ως νόμιμα δικαιώματα κατά το εθνικό και διεθνές δίκαιο».

Παρακολουθείστε παρακάτω ένα σύντομο βίντεο για την δυσκολία διατύπωσης ορισμού για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Τα ανθρώπινα δικαιώματα  εστιάζουν στον άνθρωπο, αφορούν την ανθρώπινη ύπαρξη και αναδεικνύουν την μοναδικότητα του καθενός. Σύμφωνα με το Συμβούλιο της Ευρώπης, δύο είναι οι αρχές που διακατέχουν όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα, η αρχή της αξιοπρέπειας και η αρχή της ισότητας. Σύμφωνα με τον ίδιο οργανισμό τα χαρακτηριστικά τους είναι:

α.      Είναι αναφαίρετα. Αυτό σημαίνει ότι δε μπορεί κάποιος να τα χάσει καθώς συνδέονται με το ίδιο το γεγονός της ανθρώπινης ύπαρξης, είναι εγγενή σε όλους τους ανθρώπους.

β.      Είναι αδιαίρετα, αλληλοεξαρτώμενα και αλληλοσχετιζόμενα. Αυτό σημαίνει ότι τα δικαιώματα είναι εγγενώς συνδεδεμένα και δε μπορούν να εξεταστούν μεμονωμένα. Η απόλαυση ενός δικαιώματος εξαρτάται από την απόλαυση πολλών άλλων δικαιωμάτων. Κανένα δικαίωμα δεν είναι πιο σημαντικό από ένα άλλο.

γ.        Είναι οικουμενικά. Αυτό σημαίνει ότι ισχύουν εξίσου για όλους τους ανθρώπους παντού στον κόσμο και χωρίς χρονικό όριο.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Υπάρχουν περιπτώσεις που ο αναφαίρετος χαρακτήρας των δικαιωμάτων μπορεί να αίρεται από τις ίδιες τις πράξεις ενός ατόμου. Πχ. Το δικαίωμα της ελευθερίας αίρεται για κάποιον που συλλαμβάνεται για ληστεία. Μπορείτε να σκεφθείτε 1-2 παρόμοιες περιπτώσεις;

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ 10 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1948

Η Διακήρυξη αποτελείται από 30 άρθρα που επιβεβαιώνουν τα δικαιώματα ενός ατόμου:

Άρθρο 1 Δικαίωμα στην ισότητα

Άρθρο 2 Ελευθερία από τις διακρίσεις

Άρθρο 3 Δικαίωμα στη ζωή, Ελευθερία, προσωπική ασφάλεια

Άρθρο 4 Ελευθερία από τη δουλεία

Άρθρο 5 Ελευθερία από βασανιστήρια και εξευτελιστική μεταχείριση

Άρθρο 6 Δικαίωμα Αναγνώρισης ως Πρόσωπο μπροστά στο Νόμο

Άρθρο 7 Δικαίωμα στην Ισότητα μπροστά στο Νόμο

Άρθρο 8 Δικαίωμα προσφυγής στο αρμόδιο δικαστήριο

Άρθρο 9 Ελευθερία από την αυθαίρετη σύλληψη και την εξορία

Άρθρο 10 Δικαίωμα στη δίκαιη δημόσια ακρόαση

Άρθρο 11 Δικαίωμα να θεωρείται αθώος μέχρι να αποδειχθεί ένοχος

Άρθρο 12 Ελευθερία από παρεμβάσεις στην ιδιωτική ζωή, την οικογένεια, το σπίτι και την αλληλογραφία

Άρθρο 13 Δικαίωμα στην ελεύθερη κυκλοφορία εντός και εκτός της χώρας

Άρθρο 14 Δικαίωμα στο άσυλο σε άλλες χώρες από τη δίωξη

Άρθρο 15 Δικαίωμα στην ιθαγένεια και την ελευθερία να την αλλάξει

Άρθρο 16 Δικαίωμα στο γάμο και την οικογένεια

Άρθρο 17 Δικαίωμα στην Ιδιοκτησία

Άρθρο 18 Ελευθερία της πίστης και της θρησκείας

Άρθρο 19 Ελευθερία γνώμης και ενημέρωσης

Άρθρο 20 Δικαίωμα Ειρηνικής Συνέλευσης και Σύνδεσης

Άρθρο 21 Δικαίωμα Συμμετοχής στην Κυβέρνηση και στις Ελεύθερες Εκλογές

Άρθρο 22 Δικαίωμα στην κοινωνική προστασία

Άρθρο 23 Δικαίωμα στην εργασία και στην ένταξη σε συνδικάτα

Άρθρο 24 Δικαίωμα ανάπαυσης και αναψυχής

Άρθρο 25 Δικαίωμα στην επαρκή διαβίωση / βιοτικό επίπεδο

Άρθρο 26 Δικαίωμα στην εκπαίδευση

Άρθρο 27 Δικαίωμα συμμετοχής στην πολιτιστική ζωή της Κοινότητας

Άρθρο 28 Δικαίωμα σε ένα περιβάλλον όπου επικρατεί µια κοινωνική και διεθνής τάξη

Άρθρο 29 Κοινοτικές υποχρεώσεις που είναι απαραίτητες για την ελεύθερη και πλήρη ανάπτυξη

Άρθρο 30 Κανένα κράτος, οµάδα ή άτοµο μπορεί να επιδίδεται σε ενέργειες ή να εκτελεί πράξεις που αποβλέπουν στην άρνηση των δικαιωµάτων και των ελευθεριών

Ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο για περισσότερες πληροφορίες και δραστηριότητες.

https://www.ohchr.org/EN/UDHR/Pages/Language.aspx?LangID=grk

 

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Παρακολουθείστε ένα σύντομο εισαγωγικό  βίντεο για να αποκομίσετε μια εικόνα του εύρους, της μορφής και της σημασίας τους.

 

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Αφού ολοκληρώσατε την μελέτη της Διακήρυξης σίγουρα μπορείτε να φέρετε εις πέρας την επόμενη αποστολή σας. Αναγνωρίστε στην παρακάτω φωτογραφία τις 4 προσωπικότητες που έχουν γίνει γνωστές για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Γράψτε το όνομά τους και δίπλα το δικαίωμα στο οποίο έχουν πρωτοστατήσει.

 

1.3. Δικαιώματα του παιδιού

ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ Στους στόχους της ενότητας ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ δεν είναι να επικεντρωθεί σε κάποια συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα γιατί όπως προείπαμε τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι για όλους και σε όλες τις φάσεις της ζωής τους. Παρόλα αυτά αποφασίσαμε να γίνει ιδιαίτερη αναφορά στα Δικαιώματα του παιδιού καθώς πιστεύουμε στην ιδιαίτερη σημασία του συγκεκριμένου θέματος. Αν θέλετε λοιπόν να πάρετε μερικές γνώσεις παραπάνω: - παρακολουθήστε τα παρακάτω βίντεο https://youtu.be/iickB1iHwU0,  https://youtu.be/442yLFwrzs8

 - ανατρέξτε στη Σύμβαση των Δικαιωμάτων του παιδιού, είναι διαθέσιμη σε κάθε γλώσσα. Για την Ελλάδα δέστε εδώ.

- διαβάστε για την Unicef και το έργο της, https://www.unicef.org/ , υπάρχει διαθέσιμο υλικό και στη ν γλώσσα σας.

1.4. Αρμόδιοι Οργανισμοί

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΠΟΥ ΠΡΟΑΣΠΙΖΟΥΝ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανά τον κόσμο έχουν δημιουργηθεί και εργάζονται χιλιάδες οργανισμοί οι οποίοι άλλοτε είναι επίσημα όργανα των κρατών, άλλοτε μη κυβερνητικές οργανώσεις και άλλοτε ομάδες ακτιβισμού. Οι οργανώσεις αυτές συνήθως εξειδικεύονται στην προάσπιση συγκεκριμένων δικαιωμάτων και υλοποιούν προγράμματα σε τοπικό εθνικό ή διεθνές επίπεδο. Διαλέξαμε να σας παρουσιάσουμε συνοπτικά 3 από αυτούς τους οργανισμούς, σίγουρα όμως γνωρίζετε περισσότερους.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Αναφέρετε 5 οργανώσεις που γνωρίζετε ότι δραστηριοποιούνται στην προάσπιση των δικαιωμάτων. Εστιάστε κυρίως σε οργανώσεις που δραστηριοποιούνται σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο.

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ

Ο ΟΗΕ είναι ένας διεθνής οργανισμός που συγκροτήθηκε επίσημα στις 24/10/1945 και αποτελείται από 189 κυρίαρχα κράτη. Σκοπός του είναι η διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, η ανάπτυξη φιλικών σχέσεων ανάμεσα στα έθνη και η προώθηση κοινωνικής προόδου, καλύτερου επιπέδου διαβίωσης καθώς και η προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα κράτη μέλη του δεσμεύονται από τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, μια διεθνής Συνθήκη που περιλαμβάνει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των μελών της διεθνούς κοινότητας. Τα όργανα του είναι: η Γενική Συνέλευση, το Συμβούλιο Ασφαλείας, το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο, το Συμβούλιο Κηδεμονίας, το Διεθνές Δικαστήριο και η Γραμματεία. (βλ. επίσης www.un.org ). 

Συμβούλιο της Ευρώπης (COUNCIL OF EUROPE)

Το Συμβούλιο της Ευρώπης (ΣτΕ) είναι ένας διεθνής, διακυβερνητικός οργανισμός, αποτελείται σήμερα από 47 Ευρωπαικά κράτη μέλη και εδρεύει στο Στρασβούργο, Γαλλία. Ιδρύθηκε το 1949 και οι σκοποί του είναι:

• να προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα, τον δημοκρατικό πλουραλισμό και το κράτος δικαίου
• να προωθεί την ενημέρωση και να ενθαρρύνει την ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής πολιτιστικής ταυτότητας και ποικιλίας
• να βρίσκει λύσεις σε προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή κοινωνία (διακρίσεις μειονοτήτων, ξενοφοβία, ανοχή, περιβαλλοντική προστασία, ανθρώπινη κλωνοποίηση, Aids, ναρκωτικά, διασυνοριακό έγκλημα, κλπ) να βοηθά στην εδραίωση της δημοκρατικής σταθερότητας στην Ευρώπη με το να υποστηρίζει την πολιτική, νομική και συνταγματική αναμόρφωση (βλέπε επίσης, https://www.coe.int ).

Διεθνής Αμνηστία  (Amnesty International)

Η Διεθνής Αμνηστία ιδρύθηκε το 1961 από τον Πίτερ Μπένενσον και είναι ένα παγκόσμιο, ανεξάρτητο, εθελοντικό κίνημα με 7 εκατομμύρια μέλη, ακτιβιστές και υποστηρικτές, με δομές και εθνικά Τμήματα και πάνω από 1.800 επαγγελματικά στελέχη, οι οποίοι αγωνίζονται όλοι μαζί για να γίνουν σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα και να σταματήσουν οι παραβιάσεις τους.
Το όραμά μας είναι κάθε άνθρωπος να απολαμβάνει τα ανθρώπινα δικαιώματα που αναφέρονται στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και σε άλλα διεθνή πρότυπα (βλέπε επίσης https://www.amnesty.org ).

 Σύνοψη

Σε αυτό το μέρος της ενότητας μάθατε τι είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα, ποια είναι και τα χαρακτηριστικά τους. Επίσης, διακρίνατε μια σειρά δικαιωμάτων που είναι σε κίνδυνο ανά τον κόσμο και κάποιες από τις οργανώσεις που αγωνίζονται για την προάσπισή τους.

Στην επόμενη ενότητα, θα δούμε μαζί  τα δικαιώματα των ανθρώπων με αναπηρία.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Γιατί νομίζετε ότι πρέπει να υπάρξει μια ξεχωριστή Σύμβαση για τα δικαιώματα των παιδιών ή των ατόμων με αναπηρίες;

2. Ανθρώπινα Δικαιώματα Ατόμων με Νοητική Αναπηρία

"Η ικανότητά μας να φτάσουμε την ενότητα στην πολυμορφία θα είναι η ομορφιά και η δοκιμασία του πολιτισμού μας." - Μαχάτμα Γκάντι

Σκοπός

Ο σκοπός αυτής της ενότητας είναι να τονίσει τη σημασία της διασφάλισης των δικαιωμάτων των ατόμων με νοητική υστέρηση.

Σκοπεύουμε να επικεντρωθούμε στα παρακάτω:

· Νομικό πλαίσιο. «Υποκείμενα» με δικαιώματα, όχι «αντικείμενα» φιλανθρωπίας

· Επιτεύγματα και προκλήσεις

· Τι μπορούμε να κάνουμε για να γεφυρωθεί το υπάρχον χάσμα μεταξύ πολιτικής και πρακτικής;

· Ανθρώπινα Δικαιώματα σε δράση - Αυτοσυνηγορία

· Ανθρώπινα Δικαιώματα σε δράση – Προσωποκεντρικός σχεδιασμός

· Από χρήστες υπηρεσιών σε πολίτες που συμβάλλουν

Προσδοκώμενα αποτελέσματα

Σε αυτή την ενότητα θα μάθετε:

· Για τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία και ποια είναι τα κύρια δικαιώματα

· Γιατί η Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες είναι σημαντική

· Τις αρχές και τη σημασία της «αυτοσυνηγορίας», του «προσωποκεντρικού σχεδιασμού» και του «ενεργού πολίτη»

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Ανατρέξτε στα ανθρώπινα δικαιώματα που παρουσιάστηκαν στην προηγούμενη ενότητα και καταγράψτε όλα τα δικαιώματα που πιστεύετε ότι το παιδί σας (άτομο με αναπηρία), έχει ήδη δυσκολευτεί ή θα δυσκολευτεί να ασκήσει στο μέλλον.

2.1. Νομικό πλαίσιο. «Υποκείμενα» με δικαιώματα, όχι «αντικείμενα» φιλανθρωπίας

Τα ανθρώπινα δικαιώματα κάθε άνδρα, γυναίκας και παιδιού στη γη είναι εγγυημένα στην Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Universal Declaration of Human Rights).

Ωστόσο, στην πράξη, πολλές ομάδες σε όλο τον κόσμο εξακολουθούν να στερούνται καθημερινά τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματά τους. Τα άτομα με αναπηρία - που είναι μια από τις μεγαλύτερες και τις πιο μειονεκτούσες μειονότητες στον κόσμο - αποτελούν μία από αυτές τις ομάδες.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το 2006 τα Ηνωμένα Έθνη ενέκριναν Σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (Convention on the Rights of Persons with Disabilities - CRPD) και ένα προαιρετικό πρωτόκολλο (Optional Protocol) το οποίο αναφέρει ότι τα άτομα με αναπηρία έχουν τα ίδια δικαιώματα με όλα τα άλλα και είναι ίσα ενώπιον του νόμου. Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία τέθηκε σε ισχύ το 2008 και σηματοδότησε μια «αλλαγή προτύπων» από τις παραδοσιακές φιλανθρωπικές προσεγγίσεις που βασίζονται στο ιατρικό μοντέλο για την αναπηρία σε αυτές που βασίζονται στα ανθρώπινα δικαιώματα. Τα άτομα με αναπηρία δεν θεωρούνται πλέον ανίκανα να έχουν έναν ενεργό ρόλο στην κοινωνία ούτε αντιμετωπίζονται ως άτομα που πρέπει να «διορθωθούν» ώστε να μπορέσουν να ενταχθούν. Αντίθετα, αναγνωρίζεται η ικανότητά τους και δίνεται έμφαση στην ανάγκη προσαρμογής της κοινωνίας για να διευκολυνθεί η πλήρης συμμετοχή τους σε όλες τις πτυχές της ζωής. Η Σύμβαση είναι μια νομική συμφωνία μεταξύ των χωρών ότι θα ακολουθήσουν τον ίδιο νόμο για ένα συγκεκριμένο ζήτημα. Όταν μια χώρα υπογράφει και επικυρώνει μια σύμβαση, δεσμεύεται νομικά να καταστήσει τους νόμους, τις πολιτικές και τις ενέργειές της συνεπείς με τη Σύμβαση. Η Συνέλευση ασχολείται με ζητήματα όπως η νομική ικανότητα, ο ρόλος των οικογενειών, η ζωή στην κοινότητα, η προσβασιμότητα, η απασχόληση και η εκπαίδευση.

 

1.1 Κατευθυντήριες Αρχές της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία

Η Σύμβαση περιέχει πολλές σημαντικές αρχές ή πεποιθήσεις που έθεσαν τον τόνο της συμφωνίας και υποστηρίζουν το γενικό στόχο του να υπάρχει ένας διεθνής νόμος για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Οι αρχές της Σύμβασης είναι:

• Σεβασμός για την εγγενή αξιοπρέπεια του καθενός, την ελευθερία να κάνει τις δικές του επιλογές και την ανεξαρτησία.

• Όχι διακρίσεις (δίκαιη μεταχείριση όλων).

• Πλήρης συμμετοχή και ένταξη στην κοινωνία (να είναι μέλη της κοινότητας).

• Σεβασμός στις διαφορές και αποδοχή των ατόμων με αναπηρία ως μέρος της ανθρώπινης πολυμορφίας.

• Ίσες ευκαιρίες.

• Προσβασιμότητα (έχοντας πρόσβαση στη μετακίνηση, χώρους και πληροφορίες και να μην απαγορεύεται η πρόσβαση λόγω αναπηρίας).

• Ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών και αγοριών και κοριτσιών.

• Σεβασμός στην εξελισσόμενη ικανότητα των παιδιών με αναπηρία και το δικαίωμά τους να διατηρούν την ταυτότητά τους.

Η Σύμβαση περιέχει 50 τμήματα (που ονομάζονται Άρθρα) που διευκρινίζουν τα διάφορα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και τις υποχρεώσεις των χωρών να σέβονται και να προωθούν αυτά τα δικαιώματα. Επειδή πιστεύουμε ότι όλοι είναι εξίσου σημαντικοί, σας προσκαλούμε να εξετάσετε ολόκληρη τη Σύμβαση.

 

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Ακολουθήστε τον σύνδεσμο για να κατεβάσετε τη Σύμβαση για τα δικαιώματα των ανθρώπων με αναπηρία (CRPD) σε μορφή easy-to-read (απλουστευμένη / κατανοητή μορφή) https://www.odi.govt.nz/assets/Uploads/easy-read-un-convention.pdf . Στη συνέχεια, διαβάστε το και συζητήστε το με το παιδί σας για να εξοικειωθεί με τα δικαιώματά του.

 

Άλλα κείμενα σε easy-to-read

Ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) από το 2010 έως το 2018 έχει δημοσιεύσει μια σειρά από κείμενα σε easy-to-read σχετικά με διάφορα θέματα (διαθέσιμα στα αγγλικά - a series of  Easy to Read information), όπως «Από τα ιδρύματα στην ζωή στην κοινότητα», «Τη βία κατά των παιδιών με αναπηρία», «Νομοθεσία γύρω από το δικαίωμα σας να παίρνετε σημαντικές αποφάσεις για τον εαυτό σας», «Επιλογή και έλεγχος: το δικαίωμα της ανεξάρτητης διαβίωσης - Οι εμπειρίες των ατόμων με νοητική υστέρηση», «Ποιος είναι ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης», και «Τα δικαιώματα των ατόμων με νοητική υστέρηση και των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας» ( Laws about being able to make important decisions for yourself, Choice and control: the right to live independently - Experiences of people with intellectual disabilities, What is the European Union Agency for Fundamental Rights?).

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Παρακολουθήστε αυτό το βίντεο μαζί με ένα άτομο με αναπηρία που υποστηρίζετε. Ρωτήστε το άτομο αυτό ποια δικαιώματα δυσκολεύεται να ασκήσει. Σκεφτείτε από κοινού τρόπους για να ενδυναμώσετε το άτομο ώστε να έχει πλήρη πρόσβαση στα ανθρώπινα δικαιώματά του.

Γνωρίστε τα δικαιώματά σας: Οδηγός για την αυτοσυνηγορία

 

2.2. Επιτεύγματα και προκλήσεις

Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (Convention on the Rights of Persons with Disabilities) έχει προωθήσει σημαντικά το διεθνές κανονιστικό πλαίσιο, με την προοπτική να βελτιώσει αισθητά τις ζωές των ατόμων με αναπηρία. Παρέχει επαρκή πρότυπα προστασίας των πολιτικών, πολιτιστικών, οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία βάσει της ένταξης, της ισότητας και της μη διάκρισης. Διευκρινίζει ότι τα άτομα με αναπηρία έχουν το δικαίωμα να ζουν ανεξάρτητα στις κοινότητές τους, να κάνουν τις δικές τους επιλογές και να διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στην κοινωνία.

 

Ειδικά στις δυτικές χώρες τα τελευταία χρόνια, σημειώθηκε σημαντική προόδος στη συμμετοχή και την ενδυνάμωση των ατόμων με αναπηρία μέσω της μεγαλύτερης πρόσβασης σε φυσικό και πληροφοριακό περιβάλλον. Εκατοντάδες μεγάλα ιδρύματα έχουν κλείσει και οι ωφελούμενοι τους έχουν μετακομίσει σε μικρότερες δομές στην κοινότητα. Πολλά άτομα με αναπηρία είναι ενταγμένα στην κοινότητα και έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση στην πληροφόρηση, στη λήψη αποφάσεων και στις νέες τεχνολογίες. Σε σχολεία ανά τον κόσμο, περισσότεροι νέοι με αναπηρία απολαμβάνουν τώρα τις ίδιες εκπαιδευτικές ευκαιρίες με τους συνομηλίκους τους και αποκτούν τα απαραίτητα εργαλεία για να φθάσουν στο μέγιστο δυναμικό τους. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι με νοητική αναπηρία κερδίζουν αξιόλογους κοινωνικούς ρόλους ως υπάλληλοι ή εργοδότες, ως αθλητές, ως καλλιτέχνες, ως πολιτικά όντα, ως ενεργά μέλη της κοινότητας, με άλλα λόγια ως πραγματικοί πολίτες.

Ωστόσο, η κατάσταση απέχει πολύ από το να είναι ιδανική. Υπάρχει ακόμα πολύ έδαφος για βελτίωση. Υπάρχουν ακόμα πολλοί περιορισμοί και συχνά παραβιάζονται βασικά δικαιώματα των ΑμεΑ. Τα άτομα με αναπηρία εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν διακρίσεις και εμπόδια που τους εμποδίζουν να συμμετέχουν στην κοινωνία σε ισότιμη βάση με τους άλλους καθημερινά. Χιλιάδες εξακολουθούν να ζουν σε ιδρύματα. Πολύ συχνά καταπατάται το δικαίωμα τους να ενταχθούν στο γενικό σχολικό σύστημα, να εργαστούν, να ζήσουν ανεξάρτητα στην κοινότητα, να κινηθούν ελεύθερα, να ψηφίσουν, να συμμετάσχουν σε αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, να απολαύσουν κοινωνική προστασία, να έχουν πρόσβαση στη δικαιοσύνη, να επιλέξουν ιατρική περίθαλψη και να συνάψουν ελεύθερα νομικές πράξεις, όπως η αγορά και πώληση περιουσιακών στοιχείων.

Πολλά άτομα με αναπηρία, αν και υποστηρίζονται από κοινοτικές υπηρεσίες, συνεχίζουν να ζουν σε περιβάλλον όπου ουσιαστικά δεν έχουν έλεγχο της ζωής τους. Είναι απλά παρόντες στην κοινότητα χωρίς να έχουν ενεργούς και σεβαστούς κοινωνικούς ρόλους. Στις υπηρεσίες για τα άτομα με νοητική υστέρηση συχνά κυριαρχεί μια κουλτούρα υπερπροστασίας (έλλειψης ρίσκου), με το πρόσχημα της επαγγελματικής εξουσίας, η οποία συνεχίζει να επιβάλλει περιορισμούς και να παγιδεύει τους ανθρώπους σε μια βαρετή και μη παραγωγική ζωή.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Παρακολουθήστε αυτό το βίντεο: Η Νάντια Κλάρκ, μια νεαρή γυναίκα με αναπηρία, εξηγεί γιατί τα ανθρώπινα δικαιώματα για τα άτομα με αναπηρία είναι απαραίτητα.

. Τι έχει επιτύχει η Νάντια; Τι προκλήσεις αντιμετωπίζει; Συγκρίνετε την ιστορία της με παρόμοιες ιστορίες από άτομα με αναπηρία στη χώρα σας.

2.3. Γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ πολιτικής και πρακτικής

· Δεν πρέπει να υποθέτουμε ότι όλοι γνωρίζουν ποια είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα των ΑμεΑ. Είναι απαραίτητο να συνεχιστεί η ευαισθητοποίηση σχετικά με τα δικαιώματα ανθρώπων με αναπηρία στα ίδια τα άτομα με αναπηρία, τις οικογένειες τους, τις τοπικές, περιφερειακές και εθνικές αρχές, τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τις οργανώσεις  της κοινωνίας των πολιτών και του ευρύτερου κοινού.

 · Πρέπει να προχωρήσουμε από την «ευγενή»πρόθεση πολιτικής, σε μια ατζέντα δράσης. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω της αποτελεσματικής διαμόρφωσης διεθνών, εθνικών και περιφερειακών σχεδίων, όπου η εφαρμογή θα ενισχυθεί με τη χρήση μετρήσιμων στόχων και δεικτών για την παρακολούθηση της προόδου σε συγκεκριμένα τοπικά πλαίσια. Τα σχέδια δράσης θα πρέπει να περιλαμβάνουν χρονοδιαγράμματα, κατανεμημένες αρμοδιότητες, καθιερωμένους μηχανισμούς λογοδοσίας και κατανεμημένους πόρους προκειμένου να καταστεί λειτουργική η εφαρμογή επιτυχημένων στρατηγικών.

Δύο καλά παραδείγματα προς την παραπάνω αναφερόμενη κατεύθυνση είναι η Ευρωπαϊκή στρατηγική για την αναπηρία (2010-2020) και η Στρατηγική του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα άτομα με αναπηρία (2017-2023).

Και τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό

 · Πρέπει να εμπλέκουμε πάντα τα άτομα με αναπηρία ως τους κύριους παράγοντες της αλλαγής. Τα άτομα με αναπηρία έχουν μοναδική εικόνα και κατανόηση για την αναπηρία και την κατάστασή τους. Έχουν το δικαίωμα να έχουν τον έλεγχο της ζωής τους και ως εκ τούτου πρέπει να τους συμβουλευόμαστε για θέματα που τους αφορούν, όπως πχ στην υγεία, στην εκπαίδευση, στην αποκατάσταση ή στην κοινότητα. Οι δεξιότητες αυτοσυνηγορίας και η υποστηριζόμενη λήψη αποφάσεων μπορεί να είναι απαραίτητες δεξιότητες  για να επιτρέψουν σε ορισμένα άτομα να επικοινωνήσουν καλύτερα τις ανάγκες και τις επιλογές τους.

 

 Δραστηριότητες

 - Συζητήστε με τους ανθρώπους της κοινότητάς σας σχετικά με τη Σύμβαση για τα ΑμεΑ.

Πάρτε μερικές φωτογραφίες που υποδηλώνουν τι σημαίνουν τα Ανθρώπινα δικαιώματα για εσάς.

- Επιλέξτε ένα άρθρο από τη σύμβαση που είναι σημαντικό για εσάς, κάντε ένα βίντεο γι αυτό και δημοσιεύστε το στο YouTube.

- Παρακολουθήστε το παρακάτω βίντεο 

  

2.4. Ανθρώπινα Δικαιώματα σε εφαρμογή – Αυτοσυνηγορία

Οι άνθρωποι που έχουν αποκτήσει δεξιότητες αυτοσυνηγορίας  έχουν την δυνατότητα να οργανώνουν τις σκέψεις τους και να εκφράζονται πιο αποτελεσματικά, να εκφράζουν τις επιθυμίες τους και να τις γνωστοποιούν σε άλλους. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να διεκδικήσουν καλύτερα τα δικαιώματά τους. Μπορούν να έχουν επιλογές και έλεγχο της ζωής τους. Οι δεξιότητες αυτοσυνηγορίας υποστηρίζουν τους ανθρώπους να επιτύχουν την ανεξαρτησία και τον αυτοπροσδιορισμό με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

 Ένα «εννοιολογικό πλαίσιο» αυτοσυνηγορίας για ανθρώπους με αναπηρία περιλαμβάνει τέσσερα βασικά βήματα που απαιτούνται για να γίνει κάποιος αποτελεσματικός «συνήγορος» του εαυτού του:

Γνώση του εαυτού

Γνώση των δικαιωμάτων

Επικοινωνία της γνώσης του εαυτού και των δικαιωμάτων

Ηγετικές ικανότητες

(Ένα εννοιολογικό πλαίσιο για την αυτοσυνηγορία David Test et al - Πανεπιστήμιο της Καρολίνας στο Charlotte 2015)

 

Δραστηριότητες

Παρακολουθήστε αυτό το βίντεο "Οι γονείς διδάσκουν τις δεξιότητες αυτοσυνηγορίας: Βοηθώντας το παιδί σας να αυτοπροσδιορίζεται" 

και αυτό το βίντεο "Αυτοπροσδιορισμός και αυτοσυνηγορία για άτομα με νοητική και αναπτυξιακή αναπηρία" 

Δώστε έναν τίτλο στο ακόλουθο σκίτσο.

2.5. Ανθρώπινα Δικαιώματα σε εφαρμογή – Προσωποκεντρικός σχεδιασμός

"Είναι τόσο εύκολο να αλλάξουμε τη γλώσσα μας χωρίς να αλλάξουμε τη δομή μας ή τον πολιτισμό μας" - John O'Brien

 Τι είναι ο προσωποκεντρικός σχεδιασμός;

Ο προσωποκεντρικός σχεδιασμός (Person Centered Planning) είναι ένα σύνολο προσεγγίσεων που αποσκοπούν στο να βοηθήσουν ένα άτομο με νοητική αναπηρία να αναπτύξει ένα σχέδιο για τη συμμετοχή στην κοινότητα και την ποιότητα ζωής του. Αρχικά αναπτύχθηκε ως απάντηση στα παραδοσιακά μοντέλα σχεδιασμού, τα οποία επικεντρώθηκαν στα ελλείμματα και στις αρνητικές συμπεριφορές του ατόμου, βάζοντας «ταμπέλες» και αποδυναμόνωντας το άτομο με αναπηρία. Τα ανθρώπινα δικαιώματα βρίσκονται στο επίκεντρο του προσωποκεντρικού σχεδιασμού, που στοχεύει να δώσει στους ανθρώπους με νοητική αναπηρία την ευκαιρία να συμμετέχει ενεργά στη λήψη αποφάσεων και να έχει τον έλεγχο της υποστήριξης που χρειάζεται για να ζήσει μια καλή ζωή. Ο προσωποκεντρικός σχεδιασμός ανακαλύπτει και δρα για το τι είναι σημαντικό για ένα άτομο. Πρόκειται για μια διαδικασία συνεχούς ακρόασης και εκμάθησης, εστιάζοντας στο τι είναι σημαντικό για κάποιον τώρα και στο μέλλον, ενεργώντας πάνω σε αυτό σε συμμαχία με την οικογένεια και τους φίλους του. Μ εαυτό το τρόπο ο σχεδιασμός μετατοπίζεται από το μοντέλο περίθαλψης, όπου ένα άτομο λαμβάνει την υποστήριξη που καθορίζουν οι επαγγελματίες, σε ένα μοντέλο που έχει το άτομο σταθερά στο επίκεντρο.

 Ο προσωποκεντρικός σχεδιασμός συνδέεται με τη κοινότητα του ατόμου και το δίκτυο προσωπικών/κοινωνικών σχέσεων που έχει. Αυτή η προσέγγιση προσφέρει στο άτομο με αναπηρία και τους υποστηρικτές του την δύναμη να προσδιορίσουν και να εκφράσουν το όραμα και τις δεσμεύσεις του χωρίς να περιορίζονται σε αυτά που μπορεί ή θα παρασχεθούν από το σύστημα παροχής υπηρεσιών.

Οι αρχές του προσωποκεντρικού σχεδιασμού

Οι αρχές του προσωποκεντρικού σχεδιασμού αφορούν την ακρόαση, την κατανομή της εξουσίας, την ανταπόκριση και τη σύνδεση με την ιδιότητα του πολίτη. Οι Thompson et. al. (2008) αναφέρουν πως οι αρχές αυτές είναι ιεραρχημένες και ότι κάθε αρχή στηρίζει τις άλλες και διασυνδέεται με αυτές. Για παράδειγμα, εξηγούν ότι δεν είναι δυνατόν να μοιραστεί αποτελεσματικά η επαγγελματική εξουσία χωρίς να ακούσουμε πρώτα τι είναι σημαντικό για ένα άτομο. Κάθε μία από αυτές τις τέσσερις αρχές περιγράφεται παρακάτω.

Ακρόαση

Η ακρόαση στον προσωποκεντρικό σχεδιασμό περιλαμβάνει την ακρόαση τόσο του τι είναι σημαντικό για κάποιον όσο και του τι είναι σημαντικό για αυτόν.

Κατανομή εξουσίας

Ο προσωποκεντρικός σχεδιασμός δημιουργεί ισορροπία δύναμης μεταξύ ατόμων με νοητική υστέρηση και επαγγελματίες.

Ανταπόκριση

Η ακρόαση από μόνη της είναι ανεπαρκής, αν δεν υπάρχει αίσθηση σαφούς πρόθεσης να ενεργήσουμε σε ό, τι ακούγεται. Η ανταπόκριση περιλαμβάνει να είμαστε ξεκάθαροι για το τι είμαστε υπεύθυνοι ως επαγγελματίες και για το τι είναι εκτός της σφαίρας επιρροής μας ή δε μας αφορά. Στο μοντέλο υπάρχει μια βασική υπόθεση ότι το άτομο είναι ειδήμωνας στα δικά του προβλήματα ζωής και η επαγγελματική τεχνογνωσία έγκειται στη συμβολή στη δημιουργία μιας κοινής κατανόησης του ατόμου που βρίσκεται στην κατάσταση, στην επίλυση προβλημάτων και στον συν-σχεδιασμό λύσεων.

 

Εργαλεία Προσωποκεντρικού Σχεδιασμού  (M.A.P.S. and P.A.T.H.  )

Τα εργαλεία προσωποκεντρικού σχεδιασμού υποστηρίζουν τη σκέψη και τις δεξιότητες που επικεντρώνονται στον άνθρωπο. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διάφορες καταστάσεις και να βοηθήσουν στο σχεδιασμό, την οργάνωση, την κατανόηση και τη σύνδεση με άλλους. Δύο εργαλεία που χρησιμοποιούνται συχνά για την ανάπτυξη ενός προσωποκεντρικού σχεδιασμού είναι το M.A.P. (Map Planning System) και το P.A.T.H (Alternative Tomorrows Planning with Hope). Και οι δύο μέθοδοι χρησιμοποιούν μια γραφική διαδικασία σε μια συνάντηση του ατόμου με ανθρώπους που ο ίδιος έχει επιλέξει. Είναι σημαντικό το άτομο και ο κύκλος υποστήριξής του να υποστηρίζονται και να προετοιμάζονται για τη συνάντηση.

Το MAP αναπτύχθηκε από τους John O'Brien, τη Marsh Forest, τον Jack Pearpoint, την Judith Snow και τον David Hasbury στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Στη διαδικασία αυτή τίθενται μια σειρά ερωτήσεων που μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα άτομα για να αναπτύξουν ένα σχέδιο δράσης. Το MAP αποτελείται από τα βήματα που αντλούν μια θετική εικόνα ενός ατόμου μέσω μιας ομάδας προσκεκλημένων/συμμετεχόντων.

 

Παράδειγμα Μ.A.P.

 

 

Το PATH αναπτύχθηκε από τους John O'Brien, τη Marsha Forest και τον Jack Pearpoint στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Είναι σαν το MAP, ένα γραφικό μοντέλο σχεδιασμού που βοηθά τους ανθρώπους να βρουν κατεύθυνση και να ενδυναμωθούν.

Παράδειγμα PATH

Δραστηριότητα

Παρακολουθήστε το παρακάτω βίντεο και σκεφτείτε το είδος υποστήριξης που θέλετε για το παιδί σας https://www.youtube.com/watch?v=y77y7XW8GtE

2.6. Από χρήστες υπηρεσιών σε ενεργούς πολίτες

Η ιδιότητα του «ενεργού πολίτη» μπορεί να είναι ένα χρήσιμο, σύγχρονο και ενταξιακό πλαίσιο για την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ατόμων με νοητική υστέρηση και να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για δράση.

Σύμφωνα με τον Simon Duffy, κοινωνικό καινοτόμο και πρωτοπόρο της αποϊδρυματοποίησης στο Ηνωμένο Βασίλειο, η ιδιότητα του «ενεργού πολίτη» έχει τις ακόλουθες τρεις αλληλένδετες διαστάσεις:

• Ελεύθεροι - ανεξάρτητοι, ικανοί να εκφράσουν τις δικές τους απόψεις και να χτίσουν τη δική τους ζωή

• Δικαιώματα - με δικαιώματα υποστήριξης και προστασίας, χωρίς προφάσεις  και διακρίσεις

• Καθήκοντα - υπεύθυνοι, συμβάλλοντας στην οικογενειακή, κοινοτική και εθνική ζωή.

Η ιδιότητα του «ενεργού πολίτη» είναι αδύνατη χωρίς καθεμία από αυτές τις διαστάσεις. Το κάθε ένα υποστηρίζει το άλλο.

Αρχίζοντας με την υπόθεση της κοινής ιδιότητας του «ενεργού πολίτη», μπορούμε στη συνέχεια να επιδιώξουμε να οικοδομήσουμε το είδος της κοινωνίας που καθιστά την ιδιότητα του πολίτη πραγματική για όλους. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να εργαστούμε για την δημιουργία μιας κοινωνίας ικανής να επιτύχει και να εξισορροπήσει τρία ξεχωριστά, αλλά αλληλένδετα αποτελέσματα:

1 Ισότητα - όλοι οι πολίτες είναι ίσοι, όχι με το ίδιο, αλλά με ισότιμο καθεστώς, ισότιμο σε αξιοπρέπεια, μέσα στην κοινότητα.

2 Διαφορετικότητα - οι πολίτες είναι διαφορετικοί, έχουν διαφορετικές ανάγκες και ικανότητες και από το σεβασμό των συνδυασμών αυτών δημιουργείται η κοινότητα.

3 Δικαιοσύνη - η ιδιότητα του «ενεργού πολίτη» επιτυγχάνεται με μια κοινή δέσμευση της κοινότητας να αντιμετωπίζει ο ένας τον άλλον ως ίσο και να εγκαθιδρύει τους νόμους και τους θεσμούς της σε αυτή την ισότητα.

 

Ο Simon Duffy υποστηρίζει ότι για να είσαι πολίτης σημαίνει να ζεις μια πλήρη ζωή, να συνεισφέρεις, να συνδέεσαι με άλλους ανθρώπους και την κοινότητα. Το Κέντρο Centre for Welfare Reform, ένας πρωτοποριακός και σημαντικός φορέας για την ανάπτυξη του παραπάνω μοντέλου , προσδιόρισε 7 κλειδιά για την ιδιότητα του «ενεργού πολίτη»:

1 Σκοπός - Οι πολίτες μπορούν να ζουν με σκοπό, να βασίζονται στις δικές τους ικανότητες και ανάγκες και να θέτουν τους δικούς τους στόχους.

2 Ελευθερία - Οι πολίτες μπορούν να είναι ελεύθεροι, μπορούν να κάνουν τις δικές τους επιλογές και να διαμορφώσουν την καλύτερη ζωή που έχει για εκείνους νόημα.

3 Χρήματα - Οι πολίτες που έχουν αρκετή ασφάλεια εισοδήματος  και δεν εξαρτώνται αδικαιολόγητα από άλλους, μπορούν να επιδιώξουν τους δικούς τους στόχους.

4 Σπίτι - Οι πολίτες είναι μέρος της κοινότητας, έχουν ένα ασφαλές και ιδιωτικό σπίτι που μπορούν να ελέγξουν και να χρησιμοποιήσουν για να χτίσουν μια ζωή.

5 Βοήθεια - Οι πολίτες χρειάζονται άλλους ανθρώπους, δεν είναι απομονωμένοι, αλλά δίνουν στους άλλους τη δυνατότητα να βοηθήσουν και να μοιραστούν τις ικανότητες τους.

6 Ζωή - Οι πολίτες εντάσσονται στην κοινωνική ζωή, κάνουν τη διαφορά μέσα στην κοινότητά τους και συμβάλλουν με τρόπους που δίνουν νόημα στις δικές τους ικανότητες.

7 Αγάπη - Οι πολίτες είναι μέρος των οικογενειών, σχηματίζουν φιλίες, ερωτεύονται και έχουν τις δικές τους οικογένειες.

 

Το μοντέλο  του «ενεργού πολίτη» παρέχει μια περιγραφή του πώς οι άνθρωποι με ή χωρίς αναπηρία μπορούν να ενταχθούν στην κοινωνία με σεβαστές και βιώσιμες σχέσεις.

Για περαιτέρω ανάγνωση και πληροφορίες σχετικά με την έννοια της του «ενεργού πολίτη», επισκεφθείτε την ιστοσελίδα Citizen Network, έναν διεθνή οργανισμό που φέρνει  μαζί, ανθρώπους από όλο τον κόσμο, για να υποστηρίξουν ο ένας τον άλλο, για να δημιουργήσουν έναν κόσμο όπου όλοι έχουν σημασία.

 

Δραστηριότητες 

· Έχετε αισθανθεί ποτέ παγιδευμένοι στον «κόσμο των υπηρεσιών»?

  

 

«Η ζωή είναι μια τολμηρή περιπέτεια ή τίποτα». Πιστεύετε ότι αυτό το απόσπασμα μπορεί να εφαρμοστεί στο δικό σας παιδί με αναπηρία;

Σύνοψη

Σε αυτή την ενότητα εντρυφήσαμε στα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, τον κίνδυνο αποκλεισμού εάν διακυβεύονται τα δικαιώματα ενός ατόμου, τη σημασία της συμμετοχής του ατόμου με αναπηρία στη λήψη αποφάσεων και στον ατομικό σχεδιασμό της ζωής.

Στην επόμενη ενότητα, θα επικεντρωθούμε σε ένα από τα ανθρώπινα δικαιώματα, εκείνο της εργασίας και της σπουδαιότητάς της.

Η επιλογή ενός από τα ανθρώπινα δικαιώματα ως πιο σημαντικό από άλλα  είναι αυθαίρετη και πολλές φορές επικίνδυνη, όμως συνηθίζεται να γίνεται για λόγους που έχουν να κάνουν περισσότερο με το πόσο επίκαιρο και αναγκαίο είναι σε κάποιες εποχές και κοινωνίες ένα συγκεκριμένο δικαίωμα. Σε αυτό το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, που επικεντρώνεται στην μετάβαση στην ενήλικη ζωή ατόμων με νοητική υστέρηση, επιλέγουμε να εμβαθύνουμε στο δικαίωμα της εργασίας γιατί η διασφάλιση του συγκεκριμένου δικαιώματος βοηθά στην αυτοπραγμάτωση του ατόμου, στην ανάπτυξη του αλλά και στη κοινωνική του ένταξη.

Ο εστιασμός μας θα γίνει σε δύο επίπεδα: πρώτα στην σημασία της εργασίας για όλους τους ανθρώπους και μετά ειδικότερα για τους ανθρώπους με αναπηρία.

Δραστηριότητα

Σύμφωνα με διεθνείς έρευνες, το ποσοστό απασχόλησης ατόμων με σοβαρή αναπηρία είναι μικρότερο του 10%. Γιατί πιστεύετε πως συμβαίνει αυτό; Ποια ανθρώπινα δικαιώματα καταπατούνται από αυτή την κατάσταση κατά την γνώμη σας;

3. Εργασία

Σκοπός

Σκοπός αυτής της ενότητας είναι να τονίσει την αξία της εργασίας ως ανθρώπινο δικαίωμα καθώς και τη σημαντικότητα της για την αυτοπραγμάτωση.

Θα εστιάσουμε στη θεωρητική προσέγγιση και την αξία της εργασίας.

Προσδωκόμενα αποτελέσματα

Με την ολοκλήρωση της μελέτης της παρούσας ενότητας, θα γνωρίζετε γιατί η εργασία αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι της ζωής του ατόμου, θα είσαστε εξοικειωμένοι με τις διαφορετικές μορφές εργασίας και θα κατανοείτε γιατί είναι ένα σημαντικό ανθρώπινο δικαίωμα.  

Ας ξεκινήσουμε με αυτό το εμπνευσμένο βίντεο!

https://youtu.be/53uibgQNwbI

3.1. Εργασία, θεωρητική προσέγγιση

Η εργασία είναι μια σχέση μεταξύ δύο μερών, συνήθως βασιζόμενη σε μια σύμβαση όπου η απασχόληση αμοίβεται. Ο ένας συμβαλλόμενος, ο οποίος μπορεί να είναι εταιρία, κερδοσκοπικός, μη κερδοσκοπικός οργανισμός, συνεταιρισμός ή άλλη οντότητα, είναι ο εργοδότης και ο άλλος είναι ο υπάλληλος.

Οι εργαζόμενοι εργάζονται έναντι αμοιβής, η οποία μπορεί να έχει τη μορφή ωρομισθίου, με το κομμάτι ή μηνιαίο μισθό, ανάλογα με το είδος εργασίας που προσφέρει ένας εργαζόμενος ή σε ποιον τομέα εργάζεται. Οι εργαζόμενοι σε ορισμένα αντικείμενα ή τομείς, μπορεί να λαμβάνουν επίσης δωρεάν προϊόντα, μπόνους ή μετοχές. Σε ορισμένους τύπους απασχόλησης, οι εργαζόμενοι μπορούν να λαμβάνουν οφέλη πέρα από την πληρωμή. Τα οφέλη μπορούν να περιλαμβάνουν την ασφάλιση υγείας, τη στέγαση, την ασφάλιση αναπηρίας κλπ. Η απασχόληση συνήθως διέπεται από νόμους, κανονισμούς ή και νομικές συμβάσεις εργασίας.

ΓΙΑΤΙ Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ?

Η παρούσα μορφή της εργασίας στις σύγχρονες κοινωνίες είναι αποτέλεσμα μιας μακράς ιστορικής διαδικασίας. Η εργασία έχει γίνει ένα κεντρικό οργανωτικό χαρακτηριστικό τόσο της λογικότητας όσο και της ηθικής των κοινωνιών μας.

Εκτός από την προφανή οικονομική σημασία, η εργασία είναι επίσης κεντρικής σημασίας σε πολλές άλλες διαστάσεις, κυρίως στον ρόλο της ως κοινωνικοποιητικός μηχανισμός, ως πηγή κοινωνικών ανταλλαγών και ως χαρακτηριστικό της ατομικής ταυτότητας. Συνεπώς, η εργασία μπορεί να θεωρηθεί ως ο πυλώνας της κοινωνικής οργάνωσης, αλλά και σε μεγάλο βαθμό, ως ένας σημαντικός πυλώνας της υπαρξιακής οργάνωσης των ατόμων. Ακριβώς γι 'αυτό η εργασία έχει γίνει ένα θεμελιώδες χαρακτηριστικό σε πολλές διαστάσεις της κοινωνικής ένταξης, όπως η υγεία, η στέγαση και τα διαπροσωπικά δίκτυα. Ας συνοψίσουμε όμως τη σημασία της εργασίας τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο:

• Για τα άτομα, η εργασία είναι ένα σημαντικό χαρακτηριστικό:

i) της προσωπικής και κοινωνικής ταυτότητας

ii)  των οικογενειακών και κοινωνικών δεσμών

iii)  τρόπων για να κερδίσει κανείς χρήματα

iv)  της πρόσβασης σε ορισμένα βασικά και μη βασικά αγαθά, υπηρεσίες και δραστηριότητες

v)  της καθημερινής ρουτίνας

vi)  της σωματικής και ψυχικής ευεξίας

vii)  της αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης και της αίσθησης αυτοπεποίθησης που παρέχεται από το αίσθημα της συμβολής στην κοινωνία ή το κοινό καλό

• Για τις κοινωνίες, η εργασία είναι ένα σημαντικό χαρακτηριστικό για:

i) την προώθηση της συνοχής και της ασφάλειας της κοινότητας

ii) την αύξηση της συμμετοχής των πολιτών

iii) την προώθηση της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης

iv) την οργάνωση της κοινωνικής ζωής

Είναι λοιπόν ευρέως αποδεκτό ότι η εργασία διαδραματίζει θετικό ρόλο ως πηγή ευημερίας και κοινωνικής ένταξης.

 

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Η εργασία είναι ένας από τους πιο σημαντικούς ενήλικους ρόλους του ατόμου. Παρακαλούμε ακολουθήστε το σύνδεσμο για την ενότητα «Μετάβαση στην Ενηλικίωση» και μελετήστε τη διαδικασία μετάβασης στην ενηλικίωση.

3.2. Η εργασία ως δικαίωμα. Διεθνείς οργανισμοί και πολιτικές

Άρθρο 23. Το δικαίωμα στην εργασία

(1) Όλοι έχουν δικαίωμα στην εργασία, στην ελεύθερη επιλογή απασχόλησης, σε δίκαιες και ευνοϊκές συνθήκες εργασίας και στην προστασία από την ανεργία.

(2) Ο καθένας, χωρίς διακρίσεις, έχει δικαίωμα ίσης αμοιβής για ίση εργασία.

(3) Όλοι οι εργαζόμενοι έχουν το δικαίωμα δίκαιης και ευνοϊκής αμοιβής που εξασφαλίζει για τον εαυτό τους και την οικογένειά τους αξιοπρεπή διαβίωση και συμπληρώνεται, αν είναι απαραίτητο, με άλλα μέσα κοινωνικής προστασίας.

(4) Ο καθένας έχει το δικαίωμα να σχηματίζει και να συμμετέχει σε συνδικάτα για την προστασία των συμφερόντων του.

 

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

Ας δούμε μαζί μερικούς όρους που χρησιμοποιούνται για την εργασία έτσι ώστε να διαμορφώθεί ένα κοινό πεδίο κατανόησης:

Αμοιβή: θεωρείται η αμοιβή ή άλλη αποζημίωση που παρέχεται σε αντάλλαγμα για τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Με απλά λόγια σημαίνει ότι ο εργαζόμενος πρέπει να ανταμειφθεί για το έργο του.

Συνδικαλιστική οργάνωση: πρόκειται για οργάνωση εργαζομένων που έχουν συναντηθεί για να επιτύχουν πολλούς κοινούς στόχους, όπως η προστασία της ακεραιότητας του εμπορίου, η βελτίωση των προτύπων ασφάλειας, η επίτευξη καλύτερων μισθών, παροχών (όπως οι διακοπές, η υγειονομική περίθαλψη και η συνταξιοδότηση) και οι συνθήκες εργασίας.

Διακρίσεις στην εργασία: Οι διακρίσεις στην εργασία γίνονται βάσει τη φυλή, το φύλο, τη θρησκεία, την εθνικότητα, τη σωματική ή διανοητική αναπηρία, την ηλικία, τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου από τους εργοδότες.

 

Ανάλυση του άρθρου

Το ανθρώπινο δικαίωμα στην εργασία αναγνωρίζει την εργασία ως κάτι το οποίο δικαιούται κάθε άτομο. Το δικαίωμα στην εργασία σημαίνει, πρωτίστως, το δικαίωμα συμμετοχής στις δραστηριότητες παραγωγής και εξυπηρέτησης της ανθρώπινης κοινωνίας και το δικαίωμα συμμετοχής στα οφέλη που προκύπτουν από αυτές τις κοινές δραστηριότητες σε βαθμό που εγγυάται επαρκές βιοτικό επίπεδο. Το δικαίωμα στην εργασία εξασφαλίζει ότι κανείς δεν αποκλείεται από την οικονομική σφαίρα.

Ο τύπος εργασίας ενός ατόμου, εξαρτάται από την πρόσβαση σε πόρους, την εκπαίδευση και την κατάρτιση. Ο εργαζόμενος μπορεί να είναι μισθωτός ή  αυτοαπασχολούμενος. Ένα βασικό χαρακτηριστικό της εργασίας είναι ότι επιτρέπει στα άτομα να εξασφαλίσουν τα προς το ζην.

Το δικαίωμα στην εργασία σημαίνει ότι η εργασία και η πρόσβαση σε πόρους διανέμονται κατά τέτοιο τρόπο που να επιτρέπει τη συμμετοχή όσων επιθυμούν να εργαστούν. Το δικαίωμα να εξασφαλίζει κανείς τα προς το ζην, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, συνεπάγεται, τουλάχιστον, ότι τα οφέλη που προκύπτουν από αυτές τις οικονομικές δραστηριότητες θα πρέπει να επαρκούν για την επίτευξη ενός ικανοποιητικού βιωτικού επιπέδου.

Το δικαίωμα στην εργασία δεν ικανοποιείται από τη συμμετοχή σε οποιοδήποτε είδος οικονομικής δραστηριότητας. Στην πραγματικότητα, περιλαμβάνει το «δικαίωμα όλων να έχει την ευκαιρία να βγάζει τα προς το ζην μέσω της εργασίας την οποία επιλέγει ή αποδέχεται ελεύθερα». Υπάρχει ένα σημαντικό στοιχείο της επιλογής και της ελευθερίας στην οικονομική δραστηριότητα για να εξασφαλίσει κάποιος τα προς το ζην. Το δικαίωμα στην εργασία συνεπώς σημαίνει όχι μόνο ότι η εργασία διανέμεται με τρόπο που να επιτρέπει τη συμμετοχή όλων, αλλά και ότι είναι επίσης μια εγγύηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα. 

Ευνοϊκές συνθήκες:

Οι εργοδότες είναι υποχρεωμένοι να εξασφαλίζουν δίκαιους μισθούς, ίση αμοιβή για ίση εργασία και ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας. Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να έχουν εγγυημένη ελάχιστη αμοιβή που να επιτρέπει την αξιοπρεπή διαβίωση των εργαζομένων και των οικογενειών τους. Οι συνθήκες εργασίας πρέπει να είναι ασφαλείς, υγιείς και να μην υποβαθμίζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Οι εργαζόμενοι πρέπει να διαθέτουν λογικές ώρες εργασίας, επαρκή ανάπαυση και ελεύθερο χρόνο, καθώς και περιοδικές και αμειβόμενες διακοπές/άδεια.

3.3. Το δικαίωμα στην εργασία

 Οι τρεις βασικοί πυλώνες του δικαιώματος στην εργασία:

• Διαθεσιμότητα. Τα κράτη πρέπει να διασφαλίζουν την ύπαρξη προσαρμοσμένων υπηρεσιών που θα βοηθήσουν τους ανθρώπους να εντοπίσουν ευκαιρίες απασχόλησης και να βρουν εργασία.

• Προσβασιμότητα. Η πρόσβαση στην εργασία περιλαμβάνει τρία βασικά στοιχεία: όχι διακρίσεις, προσβασιμότητα χώρου και προσβασιμότητα στις πληροφορίες. Οι διακρίσεις όσον αφορά την πρόσβαση και τη συνέχιση της απασχόλησης απαγορεύονται. Τα κράτη πρέπει να διασφαλίζουν ότι θα γίνουν εύλογες προσαρμογές ώστε οι χώροι εργασίας να είναι προσιτοί, ιδίως για άτομα με κινητική αναπηρία. Ο καθένας έχει το δικαίωμα να αναζητά, να λαμβάνει και να μεταδίδει πληροφορίες σχετικά με τις ευκαιρίες απασχόλησης.

• Αποδοτικότητα και ποιότητα. Το δικαίωμα στην εργασία περιλαμβάνει πολλές αλληλένδετες συνιστώσες, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος ελεύθερης επιλογής και αποδοχής εργασίας, δίκαιων και ευνοϊκών συνθηκών εργασίας, ασφαλών συνθηκών εργασίας και του δικαιώματος σύστασης συνδικαλιστικών οργανώσεων.

Σύνοψη

Σε αυτή την ενότητα, εστιάσαμε στην αξία της εργασίας, στη θεωρητική προσέγγιση της απασχόλησης και στις διάφορες μορφές απασχόλησης.

Στην επόμενη ενότητα, θα επικεντρωθούμε στην εργασία ως σημαντικό ανθρώπινο δικαίωμα για τα άτομα με αναπηρία.

 

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Σκεφτείτε πέντε πράγματα που κάποιος κερδίζει μέσα από την εργασία.

4. Εργασία για άτομα με νοητική αναπηρία

Σκοπός

Σκοπός αυτής της ενότητας είναι η ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σημασία της εργασίας ως ανθρώπινου δικαιώματος για τα άτομα με νοητική υστέρηση.

1. Η εργασία ως θεμελιώδες δικαίωμα για τα άτομα με νοητική υστέρηση

2. Εμπόδια στην εργασία ατόμων με νοητική υστέρηση

3. Πολιτικές Απασχόλησης για άτομα με νοητική υστέρηση

4. Απαιτήσεις απασχόλησης για άτομα με νοητική υστέρηση

           Α. Προστατευόμενη απασχόληση

           Β. Υποστηριζόμενη απασχόληση

           Γ. Αυτοαπασχόληση - Κοινωνικές Επιχειρήσεις

 

Εδώ είναι ένα βίντεο που δίνει "τροφή για σκέψη"

4.1. Η απασχόληση ως θεμελιώδες δικαίωμα για άτομα με νοητική υστέρηση

Το δικαίωμα στην εργασία αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Όπως αναφέρεται στο προηγούμενο κεφάλαιο, η Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα αναγνωρίζει ότι όλοι έχουν το δικαίωμα να εργάζονται, να επιλέγουν ελεύθερα την απασχόληση, να απολαμβάνουν περιβάλλον δίκαιων και ευνοϊκών συνθηκών εργασίας και να προστατεύονται από την ανεργία (Άρθρο 23 Παράγραφος 1).

 Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία UN Convention on the Rights of People with Disabilities (UNCRPD) 

αναγνωρίζει επίσης, στο Άρθρο 27, το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία να εργάζονται σε ισότιμη βάση με τους άλλους. Αυτό περιλαμβάνει το δικαίωμα να εξασφαλίζει κάποιος τα προς το ζην μέσα από την εργασία που έχει επιλέξει ή έχει δεχθεί σε μια αγορά εργασίας και ένα εργασιακό περιβάλλον ανοιχτό, χωρίς αποκλεισμούς και προσιτό σε άτομα με αναπηρία ». 

Αυτό περιλαμβάνει επίσης, την απαγόρευση των διακρίσεων, την προστασία των δικαιωμάτων, την πρόσβαση στην εκπαίδευση, την απασχόληση στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, τις δυνατότητες αυτοαπασχόλησης και την υποστήριξη, προκειμένου να διατηρηθεί η απασχόληση υπό ίσοις όροις με τους άλλους.

4.2. Εμπόδια στην εργασία ατόμων με νοητική υστέρηση

Η εργασία προσφέρει πολλά οφέλη, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας οικονομικής αυτάρκειας, των κοινωνικών δικτύων και μιας αίσθησης αυτοπεποίθησης. Παρά το κατάλληλο πλαίσιο που προστατεύει το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία να εργαστούν, στην πράξη τα άτομα αυτά στερούνται συχνά το δικαίωμά τους να εργάζονται ή περιορίζονται σε θέσεις εργασίας που δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις επιθυμίες τους. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η ανεργία μεταξύ ατόμων με διαφορετικά είδη αναπηρίας στην ΕΕ είναι περισσότερο από διπλάσια από αυτή του γενικού πληθυσμού. Βλ. http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Disability_statistics__labour_market_access#Main_statistical_findings. Ιδιαίτερα για τα άτομα με νοητική υστέρηση, η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη αν και υπάρχουν ενδείξεις βελτίωσης. http://www.communitycare.co.uk/2007/05/30/employment-barriers-for-people-with-learning-disabilities/.

Η πρόοδος προς μια ολοκληρωμένη απασχόληση χωρίς αποκλεισμούς αντιμετωπίζει πολυάριθμα εμπόδια, όπως:

· Αρνητικές στάσεις των εργοδοτών.

· Έλλειψη δεξιοτήτων ατόμων με νοητική υστέρηση.

· Έλλειψη πληροφόρησης σχετικά με τις ευκαιρίες απασχόλησης.

· Έλλειψη κατάλληλων προσαρμογών στο χώρο εργασίας.

· Ανεπαρκής παροχή κινήτρων και προγράμματα για την προώθηση των εργαζομένων χωρίς αποκλεισμούς.

4.3. Πολιτικές απασχόλησης για άτομα με νοητική υστέρηση

Η ευρωπαϊκή στρατηγική για την αναπηρία 2010-20 (European Disability Strategy 2010–20), 

η οποία εγκρίθηκε το 2010, αναφέρεται άμεσα στην απασχόληση και θέτει ως στόχο να αυξηθεί σημαντικά κατά τα επόμενα έτη ο αριθμός των ατόμων με αναπηρία που εργάζονται στην ανοιχτή αγορά εργασίας στην ΕΕ.

Κατά τα τελευταία έτη αναπτύχθηκε ένα ευρύ φάσμα πολιτικών και πρωτοβουλιών για την προώθηση της απασχόλησης ΑμεΑ. Αυτά περιλαμβάνουν τις υποχρεώσεις ποσοστώσεις απασχόλησης σε εταιρίες και οργανισμούς, φορολογικές ελαφρύνσεις, διευκολύνσεις, προτιμήσεις στις δημόσιες προμήθειες, δικαίωμα σε συνέντευξη, βοήθεια στην προσαρμογή του χώρου εργασίας, κίνητρα εργοδότη, δικαιώματα ευέλικτης εργασίας, αντιστοίχιση θέσεων εργασίας, προσωπική βοήθεια στην εργασία, υποστήριξη στην αυτοαπασχόληση κλπ.

 

Εργασία και Απαιτήσεις ποσοστώσεων

Ο καθορισμός της ποσόστωσης σημαίνει ότι το κράτος καθορίζει έναν ελάχιστο αριθμό θέσεων εργασίας που πρέπει να διασφαλίζουν οι εργοδότες να προσλαμβάνουν άτομα με αναπηρία.

Η πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών διατηρεί κάποια μορφή υποχρέωσης για ποσοστώσεις απασχόλησης όσον αφορά άτομα με νοητική υστέρηση. Αυτές περιλαμβάνουν: Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Κύπρος, Τσεχία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία και Ισπανία. Δεν υπάρχει αποτελεσματικό σύστημα ποσοστώσεων στη Δανία, την Εσθονία, τη Φινλανδία, την Ισλανδία, τη Λετονία, την Ολλανδία, τη Νορβηγία, τη Σουηδία ή το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο Gundersen (2008) εντοπίζει τρία βασικά μοντέλα για τις ποσοστώσεις απασχόλησης αναπηρίας στην Ευρώπη:

• Νομοθετικές συστάσεις

• Νομοθετικές υποχρεώσεις, χωρίς αποτελεσματικές κυρώσεις

• Νομοθετική υποχρέωση που συνοδεύεται από κυρώσεις (σύστημα χορήγησης επιδότησης)

Στο πλαίσιο αυτό, η νομική ύπαρξη συστημάτων ποσοστώσεων δεν αποτελεί εγγύηση για πλήρη εφαρμογή όπως προβλέπεται και υπάρχουν εθνικές διαφορές όσον αφορά τον ορισμό των εργαζομένων με αναπηρία που υπολογίζονται για τις θέσεις των ποσοστώσεων. Αυτό εξαρτάται από τους μηχανισμούς εφαρμογής και επιβολής της δικαστικής απόφασης. Ακόμη και στον δημόσιο τομέα υπήρξαν δυσκολίες στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων εκτέλεσης. Το μέγεθος των εταιρειών που είναι υποχρεωμένες να χρησιμοποιούν ποσοστώσεις και ο αριθμός που πρέπει να χρησιμοποιείται ποικίλλει επίσης μεταξύ των χωρών.

4.4. Μορφές απασχόλησης για άτομα με νοητική υστέρηση

Υπάρχει σχετική έλλειψη πληροφόρησης σχετικά με τους τύπους θέσεων εργασίας και τομέων στους οποίους απασχολούνται άτομα με νοητική υστέρηση. Είναι σαφές ότι τα άτομα με νοητική υστέρηση απασχολούνται σε ένα ευρύ φάσμα και είδη θέσεων εργασίας με μεγάλο αριθμό απασχολούμενων σε θέσεις που απαιτούν χαμηλές δεξιότητες – απλές βοηθητικές εργασίες. Ως εκ τούτου, διαφέρουν από χώρα σε χώρα, για παράδειγμα μεταξύ του πρωτογενούς τομέα και των τομέων των υπηρεσιών. Οι πιο κοινές επιλογές απασχόλησης για ΑμεΑ είναι οι εξής:

A. Προστατευμένη απασχόληση. Η προστατευόμενη απασχόληση αναφέρεται σε διάφορες μορφές, πχ των προστατευόμενων εργαστηρίων, των προστατευόμενων βιομηχανιών, των εργαστηρίων κατάρτισης, των εργαστηρίων αποκατάστασης και των κέντρων εργασίας. Τα βασικά χαρακτηριστικά παραμένουν ίδια.

Β. Απασχόληση στην ανοιχτή αγορά εργασίας μέσω προγραμμάτων στήριξης της απασχόλησης. Η υποστηριζόμενη απασχόληση είναι μια μέθοδος εργασίας ώστε άτομα με αναπηρία και άτομα από άλλες μειονεκτούσες ομάδες να έχουν πρόσβαση και να διατηρούν αμειβόμενη απασχόληση στην ελέύθερη αγορά εργασίας.

Η υποστηριζόμενη απασχόληση βασίζεται στις ακόλουθες έξι αρχές:

  1) Η επιλεξιμότητα του προσώπου βασίζεται στην επιλογή του ατόμου και συνεπώς κανείς δεν εμποδίζεται να συμμετέχει

2) η υποστηριζόμενη απασχόληση ενσωματώνεται σε άλλες υπηρεσίες υποστήριξης και οι ειδικοί στην απασχόληση οργανώνουν σχέδια και στόχους με την ομάδα υποστήριξης

3) η ανταγωνιστική απασχόληση είναι ο στόχος, εστιάζοντας στην τοπική απασχόληση πλήρους ή μερικής απασχόλησης που πληρώνει τουλάχιστον κατώτατο μισθό και είναι ανοικτή σε οποιονδήποτε

4) η αναζήτηση εργασίας ξεκινάει σχεδόν αμέσως μετά την εκδήλωση ενδιαφέροντος για την απασχόληση και δεν απαιτούνται προαπαιτούμενα πριν από αυτή τη διαδικασία

5) Συστήματα υποστήριξης και παρακολούθησης που λειτουργούν σταθερά και εξατομικευμένες παροχές/διατάξεις συνεχίζονται, έως ότου το άτομο δεν επιθυμεί πλέον βοήθεια.

6) οι προτιμήσεις του ατόμου είναι απαραίτητες και οι δυνατότητες και οι επιλογές σχετικά με την εργασία βασίζονται στις απαιτήσεις και τις δεξιότητες του ατόμου.

Παράδειγμα υποστηριζόμενης απασχόλησης:

https://www.youtube.com/watch?v=LCa02lgV0I0

4.5. Εργαλεία για την υποστηριζόμενη απασχόληση

Το πακέτο εργαλείων υποστήριξης καθορίζει τις διαφορές με αυτή τη μεθοδολογία και άλλους μηχανισμούς υποστήριξης που χρησιμοποιούνται επί του παρόντος στην Ευρώπη και παρέχει τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Υποστηριζόμενη Εργασία (the European Union of Supported Employment) σχετικά με τις αξίες, τα πρότυπα και τη διαδικασία της Υποστηριζόμενης Εργασίας.

 

Η υποστηριζόμενη απασχόληση είναι απόλυτα συνεπής με τις έννοιες της ενδυνάμωσης, της κοινωνικής ένταξης, της αξιοπρέπειας και του σεβασμού των ατόμων. Εντός της Ευρώπης, επιτεύχθηκε συμφωνία σχετικά με τις αξίες και τις αρχές που πρέπει να υπάρχουν σε όλα τα στάδια και τις δραστηριότητες της Υποστηριζόμενης Εργασίας και τηρούν τα πλήρη δικαιώματα των πολιτών:

 

·  Ατομικότητα - Η Υποστηριζόμενη Απασχόληση θεωρεί κάθε άτομο ως μοναδικό, με τα δικά του συμφέροντα, προτιμήσεις, συνθήκες και ιστορικό ζωής.

· Σεβασμός - Οι δραστηριότητες υποστηριζόμενης απασχόλησης είναι πάντα κατάλληλες για την ηλικία, αξιοπρέπεια και ενίσχυση του ατόμου.

· Αυτοπροσδιορισμός - Η Υποστηριζόμενη Απασχόληση βοηθά τα άτομα να βελτιώσουν τα ενδιαφέροντά τους και τις προτιμήσεις τους, να εκφράσουν τις επιλογές τους και να καθορίσουν το σχέδιο εργασίας / ζωής τους σύμφωνα με προσωπικές και συμφραζόμενες συνθήκες. Προωθεί τις αρχές της αυτοσυνηγορίας.

· Ενημερωμένη επιλογή - Η υποστηριζόμενη απασχόληση βοηθά τα άτομα να κατανοήσουν πλήρως τις ευκαιρίες τους ώστε να μπορούν να επιλέγουν με συνέπεια τις προτιμήσεις τους και με την κατανόηση των συνεπειών των επιλογών τους.

· Ενδυνάμωση - Η υποστηριζόμενη απασχόληση βοηθά τα άτομα να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με τον τρόπο ζωής τους και τη συμμετοχή τους στην κοινωνία. Τα άτομα έχουν κεντρικό ρόλο στον σχεδιασμό, την αξιολόγηση και την ανάπτυξη υπηρεσιών.

· Εμπιστευτικότητα - Ο πάροχος υπηρεσιών υποστηριζόμενης απασχόλησης θεωρεί ότι, οι πληροφορίες που παρέχονται από ιδιώτες είναι εμπιστευτικές. Το άτομο με αναπηρία έχει πρόσβαση στις προσωπικές του πληροφορίες που συλλέγει ο πάροχος και οποιαδήποτε αποκάλυψη γίνεται κατά την κρίση και με τη συμφωνία του ατόμου.

· Ευελιξία - Το προσωπικό και οι οργανωτικές δομές μπορούν να αλλάξουν ανάλογα με τις ανάγκες των χρηστών υπηρεσιών. Οι υπηρεσίες είναι ευέλικτες, ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ατόμων και μπορούν να προσαρμοστούν για να ικανοποιήσουν συγκεκριμένες απαιτήσεις.

· Προσβασιμότητα - Οι υπηρεσίες υποστηριζόμενης απασχόλησης, οι εγκαταστάσεις και οι πληροφορίες είναι πλήρως προσβάσιμες σε όλα τα άτομα με αναπηρία.

 

Οι αξίες και οι αρχές της Υποστηριζόμενης Εργασίας υποστηρίζονται από μια διαδικασία / μεθοδολογία 5 σταδίων που έχει αναγνωριστεί ως ένα ευρωπαϊκό πρότυπο ορθής πρακτικής, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πλαίσιο στην Υποστηριζόμενη Απασχόληση.

· Συμμετοχή, προσωπική εμπλοκή - Υποστηρίζεται από τις βασικές αξίες της προσβασιμότητας για να διασφαλιστεί η συνειδητή επιλογή.

· Επαγγελματικό προφίλ - Εξασφάλιση της ενδυνάμωσης του ατόμου σε όλη τη διαδικασία.

· Εύρεση εργασίας - Η αυτοδιάθεση και η ενημερωμένη επιλογή αποτελούν βασικές αξίες στην Υποστηριζόμενη Απασχόληση.

· Συμμετοχή εργοδότη - Η προσβασιμότητα, η ευελιξία και η εμπιστευτικότητα αποτελούν βασικές αξίες που πρέπει να καλλιεργηθούν μέσω αυτής της διαδικασίας.

Υποστήριξη «στο πεδίο» - Η ευελιξία, η εμπιστευτικότητα και ο σεβασμός αποτελούν τα βασικά συστατικά των επιτυχημένων μέτρων υποστήριξης. Τα μέτρα υποστήριξης αφορούν ιδιαίτερα το πότε το άτομο ασκεί αμειβόμενη απασχόληση και παρέχονται μέσω της παροχής ενός ολοκληρωμένου σχεδίου υποστηριζόμενης εργασίας.

4.6. Αυτοαπασχόληση - Κοινωνικές Επιχειρήσεις

Γ. Αυτοαπασχόληση – Κοινωνικές Επιχειρήσεις

Λόγω μιας αγοράς εργασίας που είναι συχνά εχθρική για τα άτομα με αναπηρία, η αυτοαπασχόληση θεωρείται συχνά ως μια από τις λίγες διαθέσιμες επιλογές - πράγματι, είναι για πολλά άτομα με αναπηρία η μόνη πραγματική επιλογή για εργασία. Περίπου το 80% των ατόμων με αναπηρία ζουν σε αναπτυσσόμενες χώρες όπου η άτυπη οικονομία είναι ευρέως διαδεδομένη και όπου μεγάλο μέρος των ευκαιριών εισοδήματος δημιουργείται μέσω ανεπίσημων επιχειρήσεων για ίδιο λογαριασμό ή παρόμοιων. Για το σκοπό αυτό, η Σύμβαση καλεί τα κράτη μέλη να προωθήσουν ευκαιρίες για αυτοαπασχόληση, επιχειρηματικότητα, ανάπτυξη συνεταιρισμών και ίδρυση ιδίων επιχειρήσεων.

Τα προγράμματα έναρξης επιχειρήσεων που εστιάζουν στα άτομα με αναπηρία ή τα γενικά προγράμματα που δίνουν προτεραιότητα στα άτομα με αναπηρία φαίνεται να συγκαταλέγονται στις πιο συνηθισμένες επιλογές για την προώθηση της αυτοαπασχόλησης. Ενώ ορισμένες χώρες παρέχουν χρηματοδοτική στήριξη που απευθύνεται ειδικά σε άτομα με αναπηρία που επιθυμούν να ασκήσουν αυτοαπασχόληση, άλλες χώρες έχουν υιοθετήσει νομοθεσία για την προτίμηση των έργων από άτομα με αναπηρία. Πολλές χώρες ενθαρρύνουν τα άτομα με αναπηρία να ιδρύσουν ενώσεις ή κοινωνικές επιχειρήσεις.

Παρά την ύπαρξη ευρείας ποικιλίας προγραμμάτων προώθησης για αυτοαπασχόληση, στην πράξη, τα άτομα με αναπηρία βρίσκονται συχνά σε καταστάσεις στις οποίες στερούνται στήριξης για την έναρξη μιας επιχείρησης λόγω εμποδίων στην πρόσβαση σε δάνεια, εγγυήσεις ή παρόμοιες οικονομικές ενισχύσεις. Η παροχή χρηματοδότησης για συστήματα αυτοαπασχόλησης θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει πλήρως τα άτομα με αναπηρία και δεν πρέπει να τους επιβάλλει καμία διάκριση.

Οι κοινωνικές επιχειρήσεις μπορούν να δομηθούν ως κερδοσκοπικές ή μη κερδοσκοπικές και έχουν τόσο επιχειρηματικούς στόχους όσο και κοινωνικούς στόχους. Ως αποτέλεσμα, οι κοινωνικοί τους στόχοι ενσωματώνονται στον σκοπό τους, διαφοροποιόντας τους από άλλους οργανισμούς και εταιρείες. Ο κύριος σκοπός της κοινωνικής επιχείρησης είναι να προωθήσει, να ενθαρρύνει και να κάνει κοινωνικές αλλαγές.

Παρά την ποικιλομορφία τους, οι κοινωνικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται κυρίως στους ακόλουθους 4 τομείς:

• Ένταξη στην εργασία - εκπαίδευση και ένταξη των ατόμων με αναπηρία και των ανέργων

• Προσωπικές κοινωνικές υπηρεσίες - υγεία, ευεξία και ιατρική περίθαλψη, επαγγελματική κατάρτιση, εκπαίδευση, υπηρεσίες υγείας, υπηρεσίες παιδικής μέριμνας, υπηρεσίες για ηλικιωμένους ή βοήθεια σε μειονεκτούντα άτομα

• Τοπική ανάπτυξη μειονεκτικών περιοχών - κοινωνικές επιχειρήσεις σε απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές, σχέδια ανάπτυξης / αποκατάστασης γειτονιών σε αστικές περιοχές, αναπτυξιακή βοήθεια και αναπτυξιακή συνεργασία με τρίτες χώρες

• Άλλα - συμπεριλαμβανομένης της ανακύκλωσης, της προστασίας του περιβάλλοντος, του αθλητισμού, της τέχνης, του πολιτισμού ή της ιστορικής διαφύλαξης, της επιστήμης, της έρευνας και της καινοτομίας, της προστασίας των καταναλωτών και του ερασιτεχνικού αθλητισμού

1.      The European Commission supports social enterprises - https://www.youtube.com/watch?v=r96DugG1wCM

2.      Speech by Michel Barnier, Vice-President of the European Commission, at the presentation of the Social Business project

https://www.youtube.com/watch?v=xu5klSMsc1k

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Συζητήστε με το παιδί σας τις επιλογές απασχόλησης και ποια θα ήταν πιο κατάλληλη γι 'αυτόν/ήν.

Σύνοψη

Σε αυτή την ενότητα, η οποία συμπληρώνει την ενότητα για τα "Ανθρώπινα Δικαιώματα", εστιάσαμε στο δικαίωμα των ΑμεΑ στην απασχόληση. Αναλύσαμε τα διάφορα είδη απασχόλησης και εξετάσαμε τα πιθανά εμπόδια και την πραγματικότητα.

Ελπίζουμε ότι μετά την ολοκλήρωση αυτής της ενότητας θα είστε πλέον σε θέση να αναγνωρίσετε τη σημασία και την προστασία των δικαιωμάτων των ΑμεΑ, κυρίως το δικαίωμά τους στην ενεργό συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων, στην κοινωνική ένταξη, καθώς και στην εκπλήρωση των ενήλικων ρόλων, όπως είναι ο ρόλος της απασχόλησης.

Θα σας προτείναμε να συνεχίσετε την πλοήγησή σας μέσω της πλατφόρμας ηλεκτρονικής μάθησης, προκειμένου να μελετήσετε και άλλα ανθρώπινα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία.

Σας ευχαριστούμε για τη συμμετοχή σας!

5. Βιβλιογραφία

Alfredsson, Gudmundur. Eide, Asbjorn. , The Universal Declaration of Human Rights: a common standard of achievement . Martinus Nijhoff Publishers, 1999

Cambridge, P. and Carnaby, S., Person Centred Planning and Care Management with People with Learning Disabilities. Jessica Kingsley Publishing, London 2005

Cimera, R.E. , Utilizing natural supports to lower the cost of supported employment. "Research and Practice for Persons with Severe Disabilities", 2007

Clevner, U. & Johansson, L., Supported employment. In: A. Gottlieb, Myhill, & P. Blanck, Employment of people with disabilities. "International Encyclopedia of Rehabilitation",2012

Council of Europe .,Human Rights, a reality for all, Disability Strategy 2017-2023, March 2017

Donnelly, Jack. , Universal Human Rights in theory and practice, Cornell University Press, 1989. Robertson A. and Merrills J., Human rights in the world, Manchester University Press, Council of Europe website on bioethics: www.legal.coe.int/ , 1996

Doose, S.,  Supported employment in Germany. "Journal of Vocational Rehabilitation", 2012

Duffy S., Keys to Citizenship: A Guide to Getting Good Support Services for People with Learning Difficulties , 2004

Duffy S., Personalisation and the Social Care 'revolution': Future Options for the Reform of Public Services, 2010

European Commission., The site of the European Commission against Racism and Intolerance, http://www.ecri.coe.int/

European Commission., European Disability Strategy 2010-2020, A Renewed Commitment to a Barrier-Free Europe, Brussels, 15.11.2010

European Union., The site of the European Union Agency for Fundamental Rights, http://fra.europa.eu/en

Hanski, R., Suksi, M. (eds.), An introduction to the international protection of human rights: a textbook, Åbo Akademi University Institute for Human Rights, 1999

Kinoshita, Y; Furukawa, T; Kinoshita.  ,  "Supported employment for adults with severe mental illness" . Cochrane Database of Systematic Reviews, 2013

McGhaughey, M. & Mank, D. ,State systems change in supported employment: Where are the successes? "Supported Employment Information Lines", 2000

Nosek, M. , Personal assistance services: A review of the literature and analysis of policy implications. "Journal of Disability Policy Studies", 1991

O'Brien, J. and Lyle O'Brien, C.,  A Little Book About Person Centred Planning. Inclusion Press, Toronto, 1999

O'Brien, J. and Lyle O'Brien, C. , Implementing Person Centred Planning: Voices of Experience. Inclusion Press, Toronto, 2006

Olson, D., Cioffi, A., Yovanoff, P. & Mank, D. , Gender differences in supported employment. "Mental Retardation", 2000

Racino, J., Personal assistance services for, by and with adults, youth and children with disabilities. "Journal of Vocational Rehabilitation", 1995

Robert Bogdan and Steven J. Taylor., Building stronger communities for all, Center On Human Policy Syracuse University , New York, February 1999

Rusch, F. & Braddock, D., Adult day programs versus supported employment (1988-2002): Spending and service practice of mental retardation and developmental disabilities agencies. "Research and Practice in Severe Disabilities", 2004

Schriner, K.,  A disability studies perspective on employment issues and policies of disabled people: An international view. In: G. Albrecht, K.D. Seelman, & M. Bury, "Handbook of Disability Studies". Thousand Oaks, CA: SAGE, 2001

Soloveiva, T., Wallsh, R., Hendricks, D., & Dowler, D., Workplace personal assistance services for people with disabilities: Making productive employment possible. "Journal of Rehabilitation", 2010

Symonides, Janusz ed., Human Rights: New Dimensions and Challenges, Manual on Human Rights, Unesco/Dartmouth Publishing, Paris, 1998

Thompson et. al., Conceptualizing Supports and the Support Needs of People With Intellectual Disability, , Intellectual and Developmental Disabilities, , Volume 47, April 2009

United Nations. , Declaration on the Rights of Peoples to Peace, A/RES/39/11, United Nations General Assembly, 12 November 1984

United Nations, General Assembly., The way forward: a disability-inclusive development agenda towards 2015 and beyond, Report of the Secretary-General, New York, 14.6.2013

United Nations.,General Assembly Adopts Groundbreaking Convention, Optional Protocol on Rights of Persons with Disabilities (Press release). New York, 2006

United Nations., The Universal Declaration of Human Rights (UDHR), Paris, 10 December 1948

United Nations. , Human Rights, a basic handbook for UN staff, Office of the High Commission of Human Rights, Geneva. 2007

University of Carolina at Charlotte., A Conceptual Framework for Self-Advocacy David Test et al,  2015

Wehman, P., Targett, P.S., & Cifu, D., Job coaches: A workplace support. "American Journal of Physical Medicine and Rehabilitation", 2006