Ανθρώπινα Δικαιώματα & Εργασία
2. Ανθρώπινα Δικαιώματα Ατόμων με Νοητική Αναπηρία
2.1. Νομικό πλαίσιο. «Υποκείμενα» με δικαιώματα, όχι «αντικείμενα» φιλανθρωπίας
Τα ανθρώπινα δικαιώματα κάθε άνδρα, γυναίκας και παιδιού στη γη είναι εγγυημένα στην Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Universal Declaration of Human Rights).
Ωστόσο, στην πράξη, πολλές ομάδες σε όλο τον κόσμο εξακολουθούν να στερούνται καθημερινά τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματά τους. Τα άτομα με αναπηρία - που είναι μια από τις μεγαλύτερες και τις πιο μειονεκτούσες μειονότητες στον κόσμο - αποτελούν μία από αυτές τις ομάδες.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το 2006 τα Ηνωμένα Έθνη ενέκριναν Σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (Convention on the Rights of Persons with Disabilities - CRPD) και ένα προαιρετικό πρωτόκολλο (Optional Protocol) το οποίο αναφέρει ότι τα άτομα με αναπηρία έχουν τα ίδια δικαιώματα με όλα τα άλλα και είναι ίσα ενώπιον του νόμου. Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία τέθηκε σε ισχύ το 2008 και σηματοδότησε μια «αλλαγή προτύπων» από τις παραδοσιακές φιλανθρωπικές προσεγγίσεις που βασίζονται στο ιατρικό μοντέλο για την αναπηρία σε αυτές που βασίζονται στα ανθρώπινα δικαιώματα. Τα άτομα με αναπηρία δεν θεωρούνται πλέον ανίκανα να έχουν έναν ενεργό ρόλο στην κοινωνία ούτε αντιμετωπίζονται ως άτομα που πρέπει να «διορθωθούν» ώστε να μπορέσουν να ενταχθούν. Αντίθετα, αναγνωρίζεται η ικανότητά τους και δίνεται έμφαση στην ανάγκη προσαρμογής της κοινωνίας για να διευκολυνθεί η πλήρης συμμετοχή τους σε όλες τις πτυχές της ζωής. Η Σύμβαση είναι μια νομική συμφωνία μεταξύ των χωρών ότι θα ακολουθήσουν τον ίδιο νόμο για ένα συγκεκριμένο ζήτημα. Όταν μια χώρα υπογράφει και επικυρώνει μια σύμβαση, δεσμεύεται νομικά να καταστήσει τους νόμους, τις πολιτικές και τις ενέργειές της συνεπείς με τη Σύμβαση. Η Συνέλευση ασχολείται με ζητήματα όπως η νομική ικανότητα, ο ρόλος των οικογενειών, η ζωή στην κοινότητα, η προσβασιμότητα, η απασχόληση και η εκπαίδευση.
1.1 Κατευθυντήριες Αρχές της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία
Η Σύμβαση περιέχει πολλές
σημαντικές αρχές ή πεποιθήσεις που έθεσαν τον τόνο της συμφωνίας και
υποστηρίζουν το γενικό στόχο του να υπάρχει ένας διεθνής νόμος για τα
δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Οι αρχές της Σύμβασης είναι:
• Σεβασμός για την εγγενή
αξιοπρέπεια του καθενός, την ελευθερία να κάνει τις δικές του επιλογές και την
ανεξαρτησία.
• Όχι διακρίσεις (δίκαιη μεταχείριση όλων).
• Πλήρης συμμετοχή και
ένταξη στην κοινωνία (να είναι μέλη της κοινότητας).
• Σεβασμός στις διαφορές
και αποδοχή των ατόμων με αναπηρία ως μέρος της ανθρώπινης πολυμορφίας.
• Ίσες ευκαιρίες.
• Προσβασιμότητα
(έχοντας πρόσβαση στη μετακίνηση, χώρους και πληροφορίες και να μην
απαγορεύεται η πρόσβαση λόγω αναπηρίας).
• Ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών και αγοριών και κοριτσιών.
• Σεβασμός στην
εξελισσόμενη ικανότητα των παιδιών με αναπηρία και το δικαίωμά τους να
διατηρούν την ταυτότητά τους.
Η Σύμβαση περιέχει 50 τμήματα (που ονομάζονται Άρθρα) που διευκρινίζουν τα διάφορα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και τις υποχρεώσεις των χωρών να σέβονται και να προωθούν αυτά τα δικαιώματα. Επειδή πιστεύουμε ότι όλοι είναι εξίσου σημαντικοί, σας προσκαλούμε να εξετάσετε ολόκληρη τη Σύμβαση.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Ακολουθήστε τον σύνδεσμο
για να κατεβάσετε τη Σύμβαση για τα δικαιώματα των ανθρώπων με αναπηρία (CRPD)
σε μορφή easy-to-read (απλουστευμένη
/ κατανοητή μορφή) https://www.odi.govt.nz/assets/Uploads/easy-read-un-convention.pdf
. Στη συνέχεια, διαβάστε το και συζητήστε το με το παιδί σας για να εξοικειωθεί
με τα δικαιώματά του.
Άλλα κείμενα σε easy-to-read
Ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) από το 2010 έως το 2018 έχει δημοσιεύσει μια σειρά από κείμενα σε easy-to-read σχετικά με διάφορα θέματα (διαθέσιμα στα αγγλικά - a series of Easy to Read information), όπως «Από τα ιδρύματα στην ζωή στην κοινότητα», «Τη βία κατά των παιδιών με αναπηρία», «Νομοθεσία γύρω από το δικαίωμα σας να παίρνετε σημαντικές αποφάσεις για τον εαυτό σας», «Επιλογή και έλεγχος: το δικαίωμα της ανεξάρτητης διαβίωσης - Οι εμπειρίες των ατόμων με νοητική υστέρηση», «Ποιος είναι ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης», και «Τα δικαιώματα των ατόμων με νοητική υστέρηση και των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας» ( Laws about being able to make important decisions for yourself, Choice and control: the right to live independently - Experiences of people with intellectual disabilities, What is the European Union Agency for Fundamental Rights?).
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Παρακολουθήστε αυτό το βίντεο μαζί με ένα άτομο με αναπηρία που υποστηρίζετε. Ρωτήστε το άτομο αυτό ποια δικαιώματα δυσκολεύεται να ασκήσει. Σκεφτείτε από κοινού τρόπους για να ενδυναμώσετε το άτομο ώστε να έχει πλήρη πρόσβαση στα ανθρώπινα δικαιώματά του.
Γνωρίστε τα δικαιώματά σας: Οδηγός για την αυτοσυνηγορία