ELPIDA Course - Ελληνικά

Photo: Watercolour by G.Dietrichson

Οι συνέπειες της σεξουαλικής κακοποίησης σε νεαρή ηλικία μπορεί να είναι πολύ σοβαρές. Η σεξουαλική κακοποίηση συμβαίνει παντού, σε όλες τις χώρες. Ορισμένες χώρες έχουν επαρκή στοιχεία σχετικά με αυτό το ζήτημα, ενώ άλλες δεν διαθέτουν καθόλου στοιχεία σχετικά με τη σεξουαλική κακοποίηση.

Τα τελευταία στοιχεία από τη Νορβηγία εκτιμούν ότι το 5% των γυναικών και το 1% των ανδρών βιάζονται με τη χρήση βίας ή απειλών βλάβης, όπως τα παιδιά. Περισσότερα από τα μισά από αυτά τα άτομα είπαν ότι έχουν βιαστεί επανειλημμένα (5). Οι στατιστικές  στην ίδια χώρα δείχνουν ότι η μέση ηλικία των ανηλίκων που έχουν πέσει θύματα βιασμού είναι τα 14 έτη, με το 14% αυτών των θυμάτων  να βιάζονται πριν συμπληρώσουν τα 10 έτη.

Στη Ελλάδα δεν έχουμε επαρκή στοιχεία σχετικά με το θέμα της κακοποίησης ούτε έχουμε εθνικό κέντρο καταγραφής του φαινομένου . Επίσης δεν υπάρχουν επαρκείς δομές υποστήριξης και φιλοξενίας κακοποιημένων παιδιών.  Εξαιτίας της έλλειψης δομών, τα περισσότερα παιδιά δεν απομακρύνονται από το κακοποιητικό περιβάλλον, αφού οι μοναδικοί χώροι υποδοχής είναι οργανισμοί, όπως το «Χαμόγελο του Παιδιού» και άλλα ιδρύματα, που είναι υπερπλήρεις. Ακολούθως, η ψυχιατρική κάλυψη των παιδιών παραμένει ανύπαρκτη. Το μοναδικό κέντρο που λειτουργεί είναι αυτό του «Χαμόγελου του Παιδιού» στην Αττική, στον δήμο Ζωγράφου.

Το πρόβλημα οξύνεται με τα παιδιά με ΝΑ, καθώς ελλείψει κέντρων υποστήριξης, αυτά συχνά συνεχίζουν να κακοποιούνται έμμεσα ή άμεσα.

Τα στατιστικά στοιχεία που παρουσίασε ο οργανισμός «Το Χαμόγελο του παιδιού»:

Το έτος 2017, η «Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056», έλαβε συνολικά 784 καταγγελίες σοβαρών περιστατικών κακοποίησης παιδιών, εκ των οποίων 98% ανώνυμες και μόνο 2 % επώνυμες.

Οι καταγγελίες αφορούσαν στο σύνολο τους 1.545 παιδιά, εκ των οποίων τα 728 (47%) αγόρια, τα 663 (43%) κορίτσια, ενώ για 154 (10%) παιδιά δεν ήξεραν το φύλο τους.

Το 40% των παιδιών ήταν ηλικίας από 0 έως 6 ετών, ενώ το 48% του συνόλου των παιδιών υφίσταντο σωματική κακοποίηση. Σε ποσοστό 92% θύτες είναι οι γονείς, και οι δύο ή ένας από τους δύο.

«Το Χαμόγελο του Παιδιού» πραγματοποίησε 95 επιτόπιες παρεμβάσεις για 137 παιδιά. Μετά την παρέμβαση και τη διενέργεια κοινωνικής έρευνας, διαπιστώθηκε ότι από τα 137 παιδιά τα 112 (82%) είχαν ανάγκη άμεσης απομάκρυνσης από το οικογενειακό περιβάλλον, τα 14 (10%) υποστηρικτικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών και τα 11 (8%) χρειάζονταν άλλη εξειδικευμένη υπηρεσία.

Από το σύνολο των παιδιών που είχαν ανάγκη απομάκρυνσης από το οικογενειακό περιβάλλον 7 (5%) παιδιά μένουν σε Σπίτια του Οργανισμού.

Στους 9 μήνες λειτουργίας του, «Το Σπίτι του Παιδιού» στήριξε 189 παιδιά, καθώς και τους γονείς ή φροντιστές τους.

Τα στατιστικά στοιχεία για τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών στην Ελλάδα δεν είναι αντιπροσωπευτικά, το μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών δεν αναφέρουν ποτέ ότι έχουν υποστεί τη συγκεκριμένη μορφή βίας. Ο θυμός, η ντροπή, η ενοχή, αλλά και ο φόβος οδηγεί τα παιδιά θύματα να μην αποκαλύπτουν αυτό που τους συμβαίνει.

 Ο Οργανισμός "Το Χαμόγελο του Παιδιού" έχει ξεκινήσει από το 2017 μια πανελλαδική εκστρατεία με τίτλο  "Μένει Μυστικό" και καλεί φορείς, ΜΜΕ και πολίτες να γίνουν η "φωνή" των θυμάτων που αποκαλύπτει και καταγγέλλει κάθε περιστατικό, ώστε να αναδειχθεί το φαινόμενο στην πραγματική του διάσταση. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε εδώ: https://meneimystiko.gr/

Βίντεο σχετικά με τη σεξουαλική κακοποίηση ατόμων με ΝΑ από τον ψυχολόγο και σεξολόγο  Peter Zachariassen

Κάποιοι βιασμοί συμβαίνουν μεταξύ νέων που δεν έχουν κατανοήσει τι συνιστά σεξουαλική κακοποίηση και βιασμό (4, 8-11). Μερικές φορές το θύμα δεν συνειδητοποιεί ότι έχει υποστεί σεξουαλική κακοποίηση. Οι διεθνείς μελέτες δείχνουν ότι η πλειοψηφία των Επιβλαβών Σεξουαλικών Συμπεριφορών - ΕΣΣ  (Harmful Sexual Behaviours - HSB) γίνεται από αγόρια (90-95%) σε μέση ηλικία 14 ετών. Όταν διαπράττουν την πρώτη τους τέτοια πράξη, τα περισσότερα από αυτά τα αγόρια ζουν μαζί με τους γονείς τους. Συχνά αδέλφια, σχετίζονται ή γνωρίζουν καλά το θύμα. Το θύμα είναι συχνά  ένα νεαρότερο κορίτσι (4, 9, 10, 12).

Τα άτομα με ΝΑ μπορεί επίσης να διαπράξουν κακοποίηση απέναντι σε άλλα άτομα με ΝΑ αλλά και απέναντι σε νεώτερα ή μεγαλύτερα αδέλφια τους (10). Οι νεαροί παραβάτες είναι συχνά αγόρια στην εφηβεία τους και γνωρίζουν ως επί το πλείστον το θύμα τους που είναι μέλος της οικογένειας (9). Τα στοιχεία από μια μεγάλη σχετική  μελέτη στη Μεγάλη Βρετανία δείχνουν ότι το 25% των νέων με Επιβλαβή Σεξουαλική Συμπεριφορά  έχει ένα IQ κάτω από 70. Περίπου το 45% των νέων έχει ειδικές μαθησιακές δυσκολίες και ένας μεγαλύτερος αριθμός έχει ψυχολογικά προβλήματα  και οικογενειακά ζητήματα (13).

Αν έχετε ένα αγόρι που βρίσκεται στην εφηβεία, συνίσταται να μην κάνει μπάνιο ή να κοιμάται με νεαρότερα αδέλφια του. Σε τέτοιες περιπτώσεις  έχουν προκύψει περιστατικά κακοποίησης διότι το άτομο με ΝΑ δεν καταλάβαινε τι ήταν σωστό  και τι λάθος στην συγκεκριμένη κατάσταση (14).

Η γνώση των κοινωνικών κανόνων και της σεξουαλικότητας μπορεί να αποτρέψει την κακοποίηση . Η  γνώση μας καθιστά ικανούς να αναγνωρίζουμε την κακοποίηση, ποιοί κινδυνεύουν να κακοποιηθούν και τι συνιστά κακοποίηση. Η γνώση των δικαιωμάτων και των ορίων μπορεί να προετοιμάσει ένα άτομο να αναγνωρίσει  επικίνδυνες καταστάσεις. Η γνώση μπορεί να ενδυναμώσει τα άτομα ώστε να το κατανοούν όταν ο ιδιωτικός τους χώρος παραβιάζεται. Οι γονείς και οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να είναι σε θέση να μιλάνε, να διδάσκουν θέματα παρενόχλησης και κακοποίησης και να το κάνουν με τρόπο που να είναι εύκολα κατανοητός από τα άτομα με ΝΑ.  Αν μιλάμε πρώτα για τις  θετικές πτυχές της σεξουαλικότητας,  είναι ευκολότερο να επισημάνουμε στη συνέχεια και τις αρνητικές πτυχές της θέματος. Θυμηθείτε τις συμβουλές που δίνονται στο κεφάλαιο δύο και πέντε σε αυτή την ενότητα.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ:

• Βρείτε στατιστικά στοιχεία σεξουαλικής κακοποίησης στη χώρα σας. Αυτά τα στατιστικά στοιχεία διαφέρουν μεταξύ ατόμων με και χωρίς αναπηρία ;

• Συζητήστε με το παιδί / αδελφό / πελάτη σας σχετικά με την εμφάνιση σεξουαλικής κακοποίησης και τι μπορείτε να κάνετε για να την αποτρέψετε.

• Συζητήστε με άλλους γονείς / αδέλφια / παρόχους υπηρεσιών / εκπαιδευτικούς σχετικά με τη σεξουαλική κακοποίηση στη χώρα σας. Μιλήστε για το πώς μπορείτε να συνεργαστείτε ώστε να την αποτρέψετε.

Photo: G. H. Lunde